Yenigün Gazetesi
“Özgürce” Makale Yazısı
5 Aralık 2015
Adapazarı Sakarya Basını
Öğrencilik yıllarımda, genç köy öğretmeni olduğumuz günlerde, aylarda yıllarda Adapazarı’nın ne gazete, ne gazetesi vardı. İlk Adapazarı’nda haftada bir salıdan salıya orta boy dört sayfa ilk Hukuk Fakültesi öğrencisi Hüseyin Vahdettin Er çıkarır. Tarih 23 Nisan 1946. Adı: Adapazarı. İkincisi yine Hukuk Fakültesi öğrencisi aynı şekilde Ada Postası gazetesini çıkarır. Tarih 29 Ekim 1946.
5 Ekim 1948 günü yine aynı haftalık salıdan salıya çıkan genç Maliyeci Ekrem Alican, yardımcı Mimar Mühendis Zeki Arar. Ve ben genç Kavaklıorman Köy Okulu Başöğretmeni Abdullah Çelik. Ama ne yazık ki çok yaşamaz, Adapazarı da çok yaşamaz.
Kökçü’nün Adapostası, Adapazarı’nda 04 Aralık 1951 Cuma günü günlük 4 sayfa yazılmaya başlayan Adapazarı Akşam Haberleri çıkıncaya kadar. Akşam Haberleri halen yaşayan Akşam Haberleri’dir. Çıkaran sorgu yargıcı Nazmi Savaş’ın oğlu Selami Savaş’tır. Ve Irmak Dergisi’nde Müjgan Zaman’ın çok güzel hazırladığı yazısını sunuyorum. Saklayınız.
Sakarya’da Basın
Adapazarı’nda bilinen ilk gazete 1919 Mart tarihinde neşredilmeye başlanan Adapazarı Gazetesi’dir. Buna karşılık ilk gazete olarak “Yergir” ve “Zaman” adlarından söz edilmekte ise de, bu bilgiler, elde nüsha bulunmaması nedeniyle şüpheyle karşılanmaktadır.
Adapazarı Gazetesi Kocaeli’ne bağlı Adapazarı kazasında haftalık olarak yayınlanmaya başlamış, bu 18 yıl kadar devam etmiştir. Buna göre, gazete 1937 yılına kadar yayınlanmış ve bu tarihte kapatılmıştır.
Dört sayfa olarak hazırlanan hazırlanan gazete, İstikbal matbaasında basılıyor, sahipliğini ve sorumlu müdürlüğünü Ahmed Asım Bey yapıyordu. Ahmed Asım Bey aynı zamanda Türkiye’nin ilk milli bankası olan Adapazarı Türk İslam Ticaret Bankası’nın dagenel müdürüdür.
İlkler
İlde 1910’larn sonlarında oluşmaya başlayan basın yaşamı, 1950’lerde hızlı bir gelişme göstermiştir.
1919’da yayına giren ilk gazete Adapazarı’nı 1929’da Millet, 1937’de Yeni Adapazarı, 1946’da Hukukçu Hüseyin Vahdettin Er’in çıkardığı 1946’da Lebip Kökçü’nün çıkardığı Ada Postası, Adapazarı, 1947’de Bize Göre Sakarya, 1948’de Ekrem Alican’ın çıkardığı Demokrat Adapazarı, 1949’da ilin ilk güldürü gazetesi Zurna izlemiştir. Gazete neşredilebilecek ilk matbaa ise 1950’li yıllarda kurulmuştur. Bu yıllarda Ticaret Bankası’nın TİTAŞ matbaaları faaliyette idi.
Bu dönemde gazeteler daha çok il ve yurtiçi haberlerini veriyordu. Ancak 1940’ların sonlarında canlanan siyasi yaşam, bu içeriği de etkilemiş ve çeşitli partilerin yayın organı niteliğindeki gazeteler yayınlanmaya başlamıştır. Demokrat Adapazarı, Altıok, Kırat bu olgunun ilk örnekleridir.
1949’da çıkartılan Zurna’nın sürdürücüsü Yeni Zurna (1950), Vahdet (1950), Haftalık Gazete (1950), 1950; Lafebesi (Akyazı), Geyve Postası, Vahdet Akşam Haberleri (1951), Yeni Ada Postası (1951), Sabah (1955), ve 1954 sonrasında yayına giren Son Dakika, Anadolu, Türkiye, Cemiyet, Gürses 1950’lerin öbür gazeteleri arasında sayılabilir. Bunların birçoğu bir süre sonra kapanmıştır. Yeni Ada Postası ve Cezmi Hakanın (1956) Anadolu’da yayınlanmaktaydı.
1956’larda Merkez dışındaki ilçelerde yayıncılık ile Türkiye (1956), Zaman Asım Ülgen (1956), Sakarya Ekspres (1957), Halkın Sesi (1957), Cemiyet (1957), Altıda (1960) ile gelişirken, Merkez ilçe’de çoğu çabuk kapanan gazetelerin çıkartabildiği görülmektedir. Hendek’teki Bizim Hendek, Akyazı’daki Şirin Akyazı, Merkez İlçe’deki Sakarya bu dönemin gazeteleridir.
1956 yılında ise Tiyatro Dergisinin yayınlandığını görüyoruz. Hamdi Özarutan’ın yayınladığı dergi Anadolu için güzel bir örnekti. Yenigün adıyla ilk gazete ise 1966’da yayınlanmaya başlandı. Sahibi Behçet Erus idi. 1967 Depremi’nde Sakarya basını gerçek alanda özveride bulundu. Sakarya basını konusunda da incelemeleri bulunan Zekai Erdal’ın o dönemde çektiği deprem fotoğrafları tüm dünyaya Milliyet tarafından ulaştırıldı.
1967 sonunda Sakarya’da yayınını sürdüren gazeteler Adapazarı Akşam Haberleri, Anadolu, Bizim Hendek, Ekspres, Gürses, Sakarya Postası, Yeni Sakarya, Yenigün ve Son Dakika gazeteleriydi. Geyve Postası, Yeni Geyve, Hendek Postası, Yeşil Hendek, Karasu Postası, Şirin Karasu ve Sapanca gazeteleri ilçelerde aralıklı olarak yayınlanıyordu.
1970’lerin başlarında yeni gazetelerin yayına girmesiyle 1973’te ildeki gazete sayısı 13’e yükselmiştir. Bunlardan Anadolu (Ayhan Hakman), Adapazarı Akşam Haberleri (Selami Savaş), Yeni Sakarya (Haşan Uyar), Yeni Adapostası (Hamdi Güllü), Son Haber (Niyazi Ünal) ve Havadis (Suat Beyenal) Merkez İlçe’de çıkmaktaydı. 1970 sonlarında bunlara Gerçek (A. Adnan Mersinoğlu) gazetesinin katılmasıyla 1979’da Merkez İlçe’deki gazete sayısı 7’ye yükselmiştir. İlk affet? baskı hareketinin Sakaryaspor Dergisi 1972’de Zekai Erdal tarafından yayınlandı.
YENİ SAKARYA: 1954’den 1962’ye kadar yayınlanmış olan Demokrat Sakarya Gazetesi‘nin devamı olarak yayın hayatına başlamıştır. İlk nüshası, Demokrat Sakarya Gazetesi‘nin son nüshasının yayınlandığı tarihten bir gün sonra, 19 Nisan 1962 tarihinde neşredilmiştir. Değişiklik Yeni Sakarya‘nın ilk nüshasında okuyuculara duyurulmuştur. Sahibi ve yazı işleri müdürü, Demokrat Sakarya gazetesinde olduğu gibi Haşan Bıçak (Uyar) ve Nusret Özgen’dir. Haşan Uyar aynı zamanda Yeni Sakarya matbaasının da kurucusudur. İsim değişikliğinde, Sıtkı Aldinç’in gazeteden ayrılmasının önemli bir etken olduğu bilinmektedir. Şehrin en önemli gazetelerinden birisi olan Yeni Sakarya, Pazar hariç her gün akşam saat 16. sıralarında basılmaktaydı. Zaten bu yönüyle bir akşam gazetesi hüviyetindeydi. Deprem gibi olağanüstü durumlardaki kısa süreler hariç, Yeni Sakarya gazetesi Adapazarı ‘ndaki yayın hayatını kesintisiz olarak devam ettirmiştir. 2001 yılından itibaren ofset yayın hayatına geçen gazete, 2004 yılına gelindiğinde, yine ilk baskı yeri olan Yeni Sakarya matbaasında basılmaktadır. Gazetenin sahibi halen Haşan Uyar’dır. Genel yayın yönetmenliğini Zeki Aydıntepe ve sorumlu yazı işleri müdürlüğünü ise Arda Aydıntepe yapmaktadır. Gazetenin yayın kurulunda, Melih Uyar, İbrahim Damar ve Saadet Tezkorkut gibi isimler de görev yapmaktadır.