Bir toplumun siyasi erkini eline geçirenler, imtihan içinde olduklarını bilmelidirler. Çünkü o siyasi erk, onlara Allah tarafından verilmiştir. Dünya insanlığına ve toplumlarına lider olanlar da aynı şekilde imtihandadırlar.

Biz, siyasetin ne olduğundan çok, hangi değerlere dayandığını açıklamayı uygun buluyoruz. Farabi’nin dediği gibi, siyaset “Erdemleri, faziletleri halka kazandırma sanatıdır.” Bu sanatı icra etmek de bir “imtihan”dır. Yüce Allah, siyasi erki verdiği insanlar veya toplumları imtihan etmektedir. Toplumu yönetme emanetini verirken yöneticileri imtihandan geçirmektedir.

Yüce Allah ayetinde şöyle demektedir; “Sonra da, sizin nasıl davranacağınızı görmek için, onların ardından sizi yeryüzünde iktidara getirdik.” (Yunus, 14)

Bir toplumun siyasi erkini eline geçirenler, bir deneme içinde olduklarını bilmelidirler. Çünkü o siyasi erk, onlara Allah tarafından verilmiştir. Dünya insanlığına ve toplumlarına lider olan toplum veya toplumlar da aynı şekilde imtihandadırlar. O zaman “siyaset”, ilahi imtihanın çok önemli sorularından biridir. Şimdi siyasi ahlakın dayandığı temel değerleri görebiliriz.

1.Akıl

Ahlakın her çeşidinin üzerinde oturduğu temel değerlerin en önemlisi akıldır. Aklını kullanamayan fertler de toplumlarda siyasi erki, yani iktidarı elde edemezler. Yüce Allah da siyasi erki onlara vermez, bunu takdir etmez. Yüce Allah, akıllarını kullanmayan toplumları nasıl değerlendirdiğini, şu ayette açıklamaktadır; “Ô, akıllarını kullanmayanları murdar kılar.” (Yunus, 100)

2. Bilgi

Siyaset sanatının ve bu sanatın beraberinde getirdiği siyaset ahlakının dayandığı ikinci değer bilgidir. Sizin aklınız olabilir, ama bu akılla düşünemiyor ve bilgi üretemiyorsanız siyaset sanatı yapamazsınız. Yapsanız bile ahlaki olmayacaktır. Siyaset sanatına ve ahlakına can veren, onu mayalayan akıldır, ama onu geliştiren, faydalı hale getiren bilgidir. Siyaset sanatı ve ahlakı, üstünlüğünü bilgiyle kazanacaktır. Hz. Adem akılla yaratıldı, ama ona melekleri secde ettiren şey, bilmesi yani bilgisi olmuştu.

3. Emanete sahip çıkmak

Siyaset, bir sanat ve bir imtihan olduğu gibi, aynı zamanda bir emanettir. Bu emanet kime verilirse, ona sahip çıkmalı ve ihanet etmemelidir. Siyasete ihanet edenler, siyasi ahlakı katletmişlerdir. Onun için emanete sahip çıkmak, siyasi ahlakın en önemli değerleri arasındadır.

4. Sevgi bağları

Siyasetin ve onun ahlak anlayışının önde gelen görevlerinden biri, toplumda ve insanlıkta sevgi bağlarını kuvvetlendirmektir. Yüce Allah, bu konuyu şu şekilde gündeme getirmektedir;

“Ey münafıklar, iktidarı ele geçirdiğiniz ülkede bozgunculuk çıkarmanız ve sevgi bağlarını koparmanız sizden beklenmez mi?” (Muhammed, 22)