Yenigün Gazetesi
Erkal Etçioğlu
SAKARYA NEHRİ BİR HAZİNEDİR
İlimize adını veren Sakarya Nehri aynı anda tarımımıza, yerel ekonomimize,, doğal ve tarihi güzelliklerimize de yüzyıllardır hayat vermeye devam ediyor. Tarımda Sakarya Ovası’nda solu tarıma imkan verirken, yerel ekonomiye kaliteli ve çakıl üretimi ile büyük maddi destek saplıyor. Oysa: Onun bize verdiklerine karşılık, bizim onun kıymetini ye önemini pek kavradığımız söylenemez. Ondan daha pek çok konuda faydalanmamız mümkündür.
Örneğin; Sakarya Nehri’nden elektrik enerjisi elde etmeyi bölgemizde nala başaramadık. Nehir tipi santraller kurarak, bunu başarmamız mümkündür. Sakarya Nehri’nden ulaşım ve ticarette faydalanmayı yeni yeni düşünüyoruz. Nehir boyundaki tarihi kalelerden ve doğal turizm parkurlarından yararlanmayı yeni yeni planlamaktayız.
Oysa şimdiye kadar yaptığımız şeyler sel baskınlarına Karşı tedbir almak ve nehir akışını kontrol altına almak çalışmalarından ibaret bulunuyor. Sakarya Nehri’nden yapılacak ulaşım ve ticaretin, ilimize kazandıracağı çok şeyler var. Sakarya Üniversitesi tarafından geliştirilen “Nehir Taşımacılığı” projesi içersinde nehrin kum ye çakıl potansiyeli çok önemli bir gelir kaynağı durumunda. Bu projenin Adapazarı-Karasu arasındaki birinci bölümünde yapılacak olan “Nehir tabanı tarama ve derinleştirme” çalışmaları sırasında büyük miktarda kum ve çakıl üretimi söz konusu olacak. Bu bölümün yapım maliyeti olarak 245 milyon USD’lık bir tutar, ön fizibilite çalışmaları sırasında hesaplanmış bulunuyor. Bu parkurdaki çıkarılacak kum ve çakıl bedeli bunun çok üzerinde bir parayı toplayabilir. Yani diğer yatırım giderleri bile bu yolla finanse edilebilir.
Bu projeden önce kısa vadede alınması gereken tedbir, Sakarya Nehri güzergahına yeni bir çevre ve kullanım projesi yapmaktır. Çünkü; Bugün için uygulamada olan, nehirden kum ve çakıl çıkarma yasağı pek uygulanıyor gibi gözükmüyor. Yine birilerinin kaçak olarak kum ve çakıl ürettiği halk arasında konuşuluyor. Sakarya İl Özel İdaresi olarak konunun bir bütün olarak yeniden ele alınması yerinde olur diye düşünüyorum. Bursa Çevre ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ile birlikte yapılacak yeni bilimsel bir proje ile Sakarya Nehri’nden çok istifade edebiliriz.
Bunun Sakarya ekonomisine çok büyük katkı yaptığını, bilenlerdenim, İstanbul İli’nin kum ye çakıl ihtiyacının önemli bir bölümünü Sakarya İli karşılarken, yerel ekonomiye çok büyük maddi katkılar sağlıyordu. Bu da ticaretimize ve esnafımıza olumlu yansımaların olmasını temin ediyordu. Şimdi bu ticaret İstanbul’un öbür tarafındaki Kumburgaz ve Trakya’ya kaymış bulunuyor. Bu konunun yeniden planlanması Sakarya II Özel Idaresine’de çok önemli bir gelir kaynağı yaratacaktır.
Bu konunun hassasiyetini bilenlerdenim. Bazı kaçak kum ocaklarının Sakarya Nehri’nin yapısını bozacak şekilde kum aldıklarını da biliyorum. Ancak bu durum gerçeği değiştirmez. Uygulamadaki kontrol hataları Sakarya Nehri’nin kum ve çakılından bizi mahrum etmemeli. Akıllı bir uygulama ve çevre koruma projesi ve dürüst kontrol sistemi bunu gerçekleştirebilir. Üstelik şıkı bir mali kontrol de önemli vergi kazanımları elde edebilir.