Yenigün Gazetesi

“Özgürce” Makale Yazısı

27 Haziran 2003

Sakarya ili ellinci yılına girdi

1937 19 Mayıs günü Alatürk, çevresinde oturan çok yakınlarına sormuş. Biri İstanbuldan ayılışınız” demiş. Atatürk “Yaklaştın” demiş. “Samsun’a çıkışınız” demiş. Atatürk hasta halinde ciddileşerek “Bugün asıl bayram günümüzdür.” Ve hiçbir yıl kutlanmayan 19 Mayıs gününün bayram olması işi ele alınır. 1938’de yasa çıkar. Ama Atatürk yasanın çıktığını öğrenir, sevinir. Hastalığı, bayramı gençlerle coşkuyla kutlayarak yaşamaktan yoksundur. 19 Mayıs 1938 ile 10 Kasım 1937 arasında gün olarak 165, ay olarak 5 ay 22 gün yaşamla savaş vermiştir. Acı gerçek “Asıl bayramınız” dediği bayramı görememiştir: 1938 ile 19 Mayıs gününe kadar sadece Samsun’da görkemli yerel bayram yapılmıştır. Ne büyük hata değil mi? Şimdi sizlere az-çok okumuş, genç yaşlı, bay-bayan hanginize sorsam sorayım 14 Haziran’ın ne olduğunu bilmezsiniz. Oysa 14 Haziran Sakarya ilinin kurulması ile ilgili yasanın TBMM’de kabul edildiği gündür. Yıllarca uğraşanlar nihayet amaçlarına Haziran 1954 günü kavuşmuşlardır.

Sakaya ile ilgili yasa resmi gazetenin 22 Haziran günü yayımlanmıştır. Geçici bir madde nedeniyle, 01 Aralık 1954 günü valilik makamına, Vali Nazım Üner oturarak hizmet vermeye başlamıştır.

Sakarya ilinin kurulması fikri 1940’larda söylenir olmuştur. Kocaeli ilinin ileri gelenleri ilk günlerde büyük tepki göstermişlerdir. Yatırımlar geleceğin Sakarya ilinden, ilçelerinden başka taraflara kaydırılmış, daha çok Kocaeli il merkezi ve ilçelerine yatırım yapılmıştır. Sakarya’nın ilçeleri olacak yerlere hiçbir hizmet verilmemiştir. Sakarya’nın ilçeleri olacak yerlere hizmet verilmemiştir. Sakarya ilinin ilçeleri hizmet fakiri edilmiştir.

14 Haziran 1954 günü saatler 16.50’yi gösterirken, 6419 sayılı yasayla resmen il olmuştur. Birinci maddesi aynen söyledir: “İlişik bir sayılı cetvelde gösterdiği veçhile Kocaeli vilayetine bağlı Adapazarı kazası kaldırılarak, merkezi Adapazarı olmak ve yine Koceli vilayetine bağlı Akyazı, Geyve, Hendek ve Karasu kazalarını ihtiva etmek üzere (Sakarya) adıyla yeniden bir vilayet kurulmuş ve eski Adapazarı kazasını ihtiva eden nahiye ve köyler Sakarya vilayetinin merkez kazasına bağlanmışlardır”.

Sakarya ilinin kurulmasında emeği geçenlerin ölenlerini rahmetle anıyorum. Yaşamdaki iyi niyetlilerin sağlıklı pekçok yıllar yaşamalaını diliyorum.

O yıllarda pekçok gazetenin Adapazarı muhabirliğini yapıyordum. Ulus dahil. İki kötü kişi CHP’nin yayın organı Ulus muhabiri oluşumu o günün Bakanı Tevfik lleri’ye şikayet ettiler. Çayımı, meşrubatımı içen bu iki kişinin şikayeti üzerine Kocaeli Valiliği Sakarya ili kurulmalıdır diye yazdığım yazıları da dikkate alarak, Adapazarı’na gelmeme mani oluyordu. Çirkin bir belge sunuyorum. İl olmuş Sakarya buna karşın becaviş isteğimizi bile reddettiler.

19 Temmuz 1954 tarihi 244-12-623 sayılı Düzce Maarif Memurluğu’nun parafesi ile çok iyi bir kamu görevlisi olan, sonra Ankara Valiliği’ne getirilen Kaymakam Şerit Tüten imzalı şu yazıyı aldım.

“Abdullah Çelik-Cumayanı Okulu Başöğretmeni. Adapazarı Tavuklar Köyü Okulu öğretmeni Salim Aydın ile becayişiniz Kocaeli Valiliğince kabul edilmediği, valililik makamının 14.7.1954 tarih ve 244/3210 sayılı yazısı ile bildirilmiştir. 09.06.1954 tarihli dilekçenize cevaben bilgi edinilmesi…

Kocaeli’nin deve kinli siyasileri, kamu görevlileri, Sakarya ilinin kuruluşunda üç beş gazetede yazılar yazdığımdan sokmuyorlardı.

Kocaeli ilinin Adapazarı ilçesine Sakarya ili kurulmuştu. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürü ile görüştüm. Arifiye Köy Enstitüsü’nde eğitim başımız olan, beni önemli yerlerde çalıştıran, çok seven pedagoji derslerinin öğretmeni Suphi Arman (böyle öğretmenlerim de vardı) “Evladım, sabırlı ol. 1 Aralık 1954 günü Sakarya resmen kuruluyor. Becayişinizi o gün atacağım ilk imza ile yapacağım. Sana telle bildireceğim.

Karamsar olma lyimser ol. Gözlerinden öperim” diyordu… Ve nihayet beklemekteyim. Düzce’deyim. Durumu bilenler var. PTT’de bir Şemsi diye bin vardı. Onun aracılığı ile tel çekmesini söylemiştim. Not almışlardı. (Telgralın aslı elimde. Gösterebilirim) “Abdullah Çelik, Postahanede Şemsi eliyle. Düzce.

Bakanlıklar. Tarih 01 Aralık 1954 Saat 15.00 (aynı gün 17.00’de elime geçti) Becayiş emriniz bugün 44854 sayı ile Kocaeli ve Bolu’ya postalandi. Tebrikler Sevgiler. Gözlerinden öperim

Suphi Arman” Bir tel de iyi insan, iyi öğretmen. Geç tanıştığımız Şahap Akıllıoğlu’dan geldi.

“Becayişiniz yapıldı 1.12.1954 tarih 44845 sayı ile vekaletten çıktı. Bolu, Kocaeli valiliklerine bildirildi. Tebrik eder. Başarılar dilerim. Şahap Akıllıoğlu”.

Koskoca Milli Eğitim Bakanlığı benimle uğraşıyordu. 28 Ağustos 1952 tarihli bakan adına imzalı bir yazı daha almıştım.

30 Mayıs 1952 tarihli dilekçenize K. Durumunuz incelenmiştir. Yozgat ilinden Kocaeli ili emrine iade edilmenize imkan görülememiştir. Bilgi edinilimesini rica ederim. Milli Eğitim Bakanı T. İleri adına Doç. Ferruh Sanır imzalamıştı. Oysa yüz yüze geldiğimde, ne kadar iyi anlaşmıştık.

Beni şikayet edenleri merak ediyorsunuzdur.  ZDF memur CHP sempatizanı Şevket Yılmaz. Çok meşhur sayacı. Zor geldiğinden gazeteci olmak isteyen ilkokul üçten terk Fahri Çatallar. Şevket Yılmaz Ulus muhabiri olmak istiyormuş. CHP’li imiş. Bense DP’li imişim. Kaprise bakın kaprise.

Evet, ilk gün Sakarya’ya atanmış olmakla çektiklerimi unuttum. Bilesiniz Sakarya ili kolayca, hemen kuruluvermemiştir. Çok çile çekenler. Çok Ankara ya gidip gelenler olmuştur. Onlar çok iyi insanlardı. Çok iyi niyetliydiler. Ölenlerini bir kez daha rahmetle anıyorum.

Yarın tekrar buluşmak dileğiyle….