İpek Böcekçiliği
Türkiye'de İpekböcekçiliği
İpekböcekçiliği, genellikle küçük ölçekte yapılan ve tüm aile fertlerinin emeklerini değerlendiren, fazla yatırım gerektirmeyen, işletmelere 35-40 gün gibi kısa sürede ek gelir sağlayan ve yaratılan katma değer ile milli ekonomiye katkı sağlayan önemli bir tarımsal faaliyettir. Ancak, son 20 yıl içinde ipekböceği yetiştiriciliğinde ülke çapında önemli bir azalma olmuştur. İpekböceği yetiştirmede en önemli aşama yumurta üretimidir. İpekböceği yumurtaları yaygın olarak iki şekilde sınıflandırılmaktadır. Bunlar; damızlık ve ticari (hibrit) yumurtalardır. Türkiye kendi ipekböceği yumurtasını üretebilen, koza ve ipek üretimini mevcut saf hatlarını koruyarak bu materyallerden elde ettiği yumurtalardan sağlayan, dünyadaki sayılı ülkelerden biridir.
İpekböceği yetiştiriciliğinde önde gelen iller, Diyarbakır, Antalya, Bilecik, Ankara, Sakarya, İzmir, Aydın, Bolu, Muğla, Eskişehir, Bursa, Batman ve Hatay illeridir. Bu iller içerisinde tarihi ipek yolu üzerinde bulunan Bursa, ipek üretiminin ilk başladığı yıllardan beri önemli miktarda üretimin yapıldığı illerden biridir. 2013 yılı itibariyle Türkiye toplam 121 ton olan yaş koza üretiminin %65’ini; Diyarbakır (%39), Antalya (%16) ve Bilecik (%10) illeri oluşturmaktadır.
Marmara Bölgesi’nin en önemli yükseltisi olan Uludağ da Bursa sınırları içinde bulunmaktadır. Bursa, akarsu ağı bakımında zengin sayılabilir. İlin doğu kesimindeki sular Koca suya karışarak Sakarya’ya, batı yarısındaki sular ise Susurluk Çayına dökülürler. Uludağ’ın güneyinden doğup bu dağı yararak Bursa Ovasına açılan Nilüfer Çayı da Susurluk Çayına karışmaktadır. İl hudutları içinde yer alan İznik ve Uluabat, iki önemli tatlı su gölüdür. Marmara denizi kıyı şeridinde yer alan Bursa ilinde genellikle Akdeniz iklim tipi yaygın olup, yazlar kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlıdır. Denizden uzaklaştıkça iç kısımlarda yarı karasal iklim görülmektedir.
Sakarya'da İpekböcekçiliği
Koru Deresi Mahallerinde 1990’lara kadar yaygın olan ipekböceği yetiştiriciliği, 2000’li yıllarda bitme noktasına gelmiştir. Son yıllarda komşu mahallelerde az da olsa ipekböceği üretimi yapıldığı görülmektedir. Geçmişte bölgede çok önemli bir ekonomik faaliyet olan
ipekböceği yetiştiriciliği, köylülerin geçiminde önemli bir rol oynamaktaydı. Her evde mutlaka ipekböceği beslemek için dikilmiş dut bahçeleri bulunurdu.
80-90’lı yıllarda, Koru Deresi Mahallelerinde ipekböceği yetiştiriciliği çok yaygındı ve hemen hemen her aile, evlerinin üst katlarında ya da özel böceklik denilen mekanlarda ipekböceği beslemeye çalışırdı. Bu 45 günlük yoğun süreç, köylüleri oldukça meşgul ederdi. İpekböceğinin evin içine girişi, köylüler için özel bir andı. Mayıs ayında, pazar çantalarından çıkarılan yumurtalar, özenle korunur ve takip edilirdi. Yumurtadan çıkan böcekler, önce un eleme aletlerinde beslenir, sonra büyükçe kaplara alınırdı. Böcekler büyüdükçe, daha fazla yer ve dut yaprağı ihtiyaç duyardı. Bir aylık gelişim döneminin sonunda, böcekler koza örmeye başlardı. Koza oluşumu tamamlandıktan sonra, zahmetli koza toplama işlemleri gerçekleştirilir ve ürün Geyve ya da Alifuatpaşa ‘ya satılırdı. Geçmişte köylüye önemli bir gelir getiren ipekböceği yetiştiriciliği, günümüzde artık bölgede yapılmamaktadır.