1943 yılında meydana gelen depremde yıkılan bu ahşap caminin yeri bir süre boş kaldıktan sonra 1954 yılında yeni Tozlu Camii inşa edilmeye başlanmıştır. 1965 yılından itibaren kullanıma açılan bu camii ilk yapılan ahşap caminin özgün niteliklerinden uzaktır. Bu eser Prof. Dr. Sait Kuran’ın eseridir. 1974 yılında kısmen yangın geçiren yapının çatısı yangından zarar gördüğü için onarılmıştır. 05.02.1982 yılında tescil edilen yapı 17 Ağustos 1999’da meydana gelen depremde yıkılmıştır. Cami, klasik Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşır. Tek kubbeli ve kare planlı bir yapıya sahiptir. Caminin iç ve dış süslemeleri, Osmanlı dönemi sanatının zarif örneklerini yansıtır. Mimari itibarıyla, sade ama estetik bir yapı olan cami, özellikle taş işçiliği ve minaresindeki zarif detaylarla öne çıkmaktadır. Adapazarı’nın Tozlu Mahallesi’nde konumlanan cami, yerel halk için önemli bir ibadet alanı olmuştur. Adapazarı Tozlu Camii Kebiri ve Külliyesi Vakfı tarafından 2003 yılında yeniden yapımına karar verilen Camii, Mimar Muhammet Dayal tarafından projelendirilmiştir. 2005 yılında temeli atılan caminin inşası günümüzde devam etmektedir.

Projesinden elde edilen verilere göre yeni Tozlu Camii’nde, yaklaşık 4700m2 inşaat alanı, 1300 kişilik kapalı ve yaklaşık 700 kişilik açık ibadet alanı ile 250 m2’lik alanda kadınlar mescidi ve ek binası ile zemin katta 700m2’lik alan içinde 26 dükkân, birinci katta 510m2’lik alanda 14 dükkândan oluşmaktadır.

KAYNAKÇA
Sakarya Müzesi Arşivi
Nurullah Aydeniz, “Osman Nuri Taşkent Öncülüğünde Bir Kıraat Eğitimi Kursu: Adapazarı Dârül-huffâzı.” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 24.1, 2020.
Adapazarı Tozlu Camii Kebiri ve Külliyesi Vakfı, Tozlu Camii, Istanbul, 2003.
Muzaffer Erendil, Dünden Bugüne Sakarya ili, 1. baskı, İstanbul: Ünal Ofset A.Ş.,1990.
Salt Araştırma