Her Türk beldesinde olduğu gibi, Sakarya’da da Türk müziğinin her türü icra edilmiştir. Ancak bu faaliyetler 1920’li yıllardan itibaren daha sistemli ve düzenli bir yapıya kavuşmuştur. 1914 yılında kurulan Dârü’l-Bedâyî, ardından Dârü’l-Feyz-i Mûsikî ve 1920’de faaliyete geçen Cevdet Kozanoğlu Meşkhânesi gibi kurumlar, Türkiye’de müzik eğitimini sistematik hale getirmiştir. Aynı dönemde Sakarya’da da Selahattin Kandemir öncülüğünde düzenli müzik çalışmaları başlamıştır.

1920’li ve 1930’lu Yıllar: İlk Toplulukların Kurulması

Sakarya’da müzik faaliyetleri, 1920’li yıllarda Selahattin Kandemir öncülüğünde başlamıştır. Çalışmalar, günümüzde Atatürk Bulvarı üzerinde, Meserret İşhanı yakınlarında yürütülmüştür. 1930’lara gelindiğinde bu müzik topluluğu, Sakarya Gençlerbirliği Spor Kulübü’nün müzik kolu olarak faaliyet göstermeye devam etmiştir.

Aynı dönemde Hâfız Yusuf Efendi, 1967 depreminde yıkılan Şıracılar Sokağı’ndaki tarihi ahşap konağında musiki ve sohbet geceleri düzenlemiştir. Bu buluşmalarda klâsik ve dinî musiki meşkleri yapılmış, Süleyman Şumnu, I. Erdinç Şumnu ve Terzi Fahri gibi değerli musikişinaslar yetişmiştir.

Sakarya Mûsikî Derneği’nin Yönetimi ve Çalışmaları

Sakarya’da 1920’lerden günümüze kadar müzik faaliyetlerini yürüten dernek, zamanla birçok değerli hocanın önderliğinde faaliyetlerini sürdürmüştür. Mûsikî derneğinde görev yapan hocalar: Selahattin Kandemir, Yesârî Asım Arsoy, İsmail Safa Olcay, Tarık İnceman, Zeki Gündüz, Kemâl Ersin, Erol Sayan, Murat Oğuzhan, Erdoğan Akkanat’tır. 

Mûsikî Derneği’nin Konser Mekânları

Mûsikî derneği, yıllar boyunca birçok farklı mekânda konserler düzenlemiştir. Bunlar: Çark Mesire Yeri, Öğretmenler Lokali, Abasıyanık Sanat Merkezi, Halk Eğitimi Merkezi Salonu, Okul salonları, Sinemalar, Sakarya Üniversitesi Ahmet Fâik Abasıyanık Kültür Merkezi’dir.

Mûsikî Derneği Başkanları

Dernek, kuruluşundan itibaren birçok isim tarafından yönetilmiştir. Bunlar: Selahattin Kandemir, Kemâl Gürşen, Tarık İnceman, Muammer Çetin, Mâhir Köprülü, Nejat Tezcan, İsmail Şimşek, Şemsettin Keklik’tir.

1949-1980: Adapazarı Türk Mûsikîsi Cemiyeti ve Gelişmeler

1949’da müzik faaliyetleri, Adapazarı Türk Mûsikîsi Cemiyeti adı altında kurumsal bir yapıya kavuşmuştur. Cemiyet, çeşitli dönemlerde çalışmalarına ara vermek zorunda kalsa da, faaliyetler evlerde düzenlenerek devam etmiştir.

1950’lerde ünlü bestekâr Yesârî Asım Arsoy, cemiyeti kısa bir süre çalıştırmıştır. Daha sonra Türkiye Vagon Fabrikası’nda görev yapan İsmail Safa Olcay, derneği uzun yıllar boyunca yönetmiştir.

1975’te cemiyet, Sakarya Mûsikî-Kültür Derneği olarak yeniden açılmış ve 1983’te Sakarya Mûsikî Derneği adını almıştır. Dernek; Hüseyin Erman Kıraathanesi, Adapazarı Belediye Konservatuvarı, Belediye Meclis Salonu, Halk Eğitimi Merkezi gibi çeşitli mekânlarda faaliyet göstermiştir.

1980-1990: Tasavvuf Müziği ve Modernleşme Çabaları

1983’te, dernek bünyesinde Sakarya Türk Tasavvuf Mûsikîsi Topluluğu kurulmuştur. Topluluk, daha sonra dernekten ayrılarak Nejat Tezcan’ın evinde çalışmalarını sürdürmüştür. 1999 depremine kadar faaliyetlerine devam eden topluluk, zaman zaman Sapanca’daki evinde de buluşmalar düzenlemiştir.

Bu dönemde, Halil Çelebi, Aydın Esen, Atıf Koçdemir gibi isimler Batı müziği alanında önemli çalışmalar yapmış; Bıçakçı İzzet, Rüştü Onaran ve Suat Tek ise halk müziği alanında faaliyet göstermiştir.

1990-2000: Üniversite Faaliyetleri ve Korolar

1996’da Sakarya Mûsikî Derneği’nden ayrılan bir grup, Modern Kültür Merkezi himayesinde bir koro kurmuş ve 1998’e kadar çalışmalar yapmıştır. Aynı dönemde, Adapazarı Tarihi Türk Müziği Topluluğu, Erdinç Şumnu nezaretinde faaliyet göstermiştir.

1997’de, Sakarya Üniversitesi bünyesinde Türk Sanat Müziği Korosu kurulmuş ve Kemâl Ersin yönetiminde çalışmalara başlamıştır. Ancak 1999 depremi nedeniyle bu çalışmalar sona ermiştir.

2000-2001 Eğitim-Öğretim Yılı’nda Temel Bilimler Bölümü’ne Özel Yetenek Sınavı ile 15 öğrenci alarak öğretime başlamıştır.

2000-2001 Eğitim-Öğretim Yılı’nda Türk Müziği Bölümü ve Türk Halk Oyunları Bölümü’nün açılması için çalışmalar yapılmış, 2001 yılı Şubat ayında Sakarya Üniversitesi Devlet Konservatuvarı bünyesinde “Türk Müziği Bölümü” ile “Türk Halk Oyunları Bölümü” kurulmuştur.

2020 yılında “Ses Eğitimi Bölümü”, “Çalgı Eğitimi Bölümü” ve “Müzikoloji Bölümü” olmak üzere üç yeni bölüm açılmıştır. Bu bölümler 2020-2021 Eğitim-Öğretim yılında öğretime başlamıştır. Türk Müziği ve Temel Bilimler Bölümleri kapatılmış olup, bu bölümlere 2020 yılından itibaren Özel Yetenek Sınavlarında öğrenci alımı yapılmamaktadır.

Ses Eğitimi Bölümü; her yaz dönemi yapılan Özel Yetenek Sınavları ile Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı’ndan 10 ve Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı’ndan 10 öğrenci olmak üzere toplam 20 öğrenci almaktadır. Ses Eğitimi Bölümü; Türk Halk Müziği ve Türk Sanat Müziği olmak üzere Türk müziğinin her iki alanında, ses enstrümanı aracılığıyla, sanatsal performanslarını, geleneksel bir biçimde sahneleyebilecek ve bu sanatsal çalışma ve eğitimlerinin devamında geleneksel müzik sanatımızı, ulusal-uluslararası tüm platformlarda sergileyebilecek, aktarabilecek yetkinlikte akademisyenler, eğitimciler ve sanatçılar yetiştirmeyi misyon edinmiştir.

Çalgı Eğitimi Bölümü her yaz dönemi yapılan Özel Yetenek Sınavları ile Çalgı Eğitimi Bölümü’ne Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı’ndan 10 ve Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı’ndan 10 öğrenci olmak üzere toplam 20 öğrenci almaktadır. Çalgı Eğitimi Bölümü; Türk sanat müziği ya da Türk halk müziği sazlarından birini ileri seviyede icra eden saz sanatçıları yetiştirilmesini amaçlar. Türk müziğinin teori ve repertuvarı gibi unsurları ile Batı müziğinin piyano ve armoni gibi unsurlarının müktesebatına sahip mezun yetiştirebilen bölüm olmak misyonudur.

Müzikoloji Bölümü her yaz dönemi yapılan Özel Yetenek Sınavları ile 20 öğrenci almaktadır. Evrensel nitelikteki bilgi ve teknoloji ürünlerini kullanabilen, araştırmacı, katılımcı, paylaşımcı, özgün, estetik ve sanatsal değerlere sahip, çağdaş bir öğretim kültürü oluşturmak ve mesleki açıdan yetkin, toplumsal değerlere saygılı bireyler yetiştirmek bölümün misyonudur.

Türk Halk Oyunları Bölümü her yaz dönemi yapılan Özel Yetenek Sınavları ile 12 kız ve 13 erkek öğrenci olmak üzere toplam 25 öğrenci almaktadır. Ulusal ve uluslararası sanatsal ve bilimsel ilerleme ve değişimlere açık, Geleneksel Türk Halk Oyunlarına hâkim, alanını günümüz sanat akımlarıyla birleştirerek özgün çalışmalar yapabilen, eğitimci, icracı ve akademisyen yetiştirmek bölümün misyonudur.