Adı: Halkevi

Mülkiyeti: Hazine (B. Bel. Tahsisli)

Yapım Tarihi: 1927

Orijinal Kullanımı: Halkevi

Tescil Kararı: 13517

Tescil Tarihi: 05.02.1982

Türü:  Anıt

Şimdiki Kullanımı: Sakarya Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşleri Daire Başkanlığı

Adres: Milli Egemenlik Caddesi Semerciler Mahallesi, Adapazarı/SAKARYA

Genel Tanım: 1927 yılında Halkevi olarak inşa edilmiş, Halk Partisi yapıyı 1944-1956 yılları arasında Partinin İl Başkanlık binası olarak kullanmıştır. 1956 yılında Ticaret Lisesine dönüştürülmüştür. 1988 yılında İl Defterdarlık Binası olarak hizmete devam eden yapı 1999 depreminde hasar görmüştür. Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü tarafından restore edilip Sanat Galeri olarak bir süre hizmet veren bina daha sonra Sakarya Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı hizmetine verilmiştir.

Adı: Sakarya Müzesi

Mülkiyeti: Kültür ve Turizm Bak.

Yapım Tarihi: 1910-1915

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.KB K. Sayılı 14526 Karan

Tescil Tarihi: 8.01.1983

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Sakarya Müzesi

Adres: Semerciler Mahallesi, Sait Faik Sokak Numara:36, Adapazarı / SAKARYA

Genel Tanım: Sakarya ili, Merkez ilçesi, Semerciler Mahallesi, Milli Egemenlik Caddesi, İstasyon karşısında yer alan Müze binası, bahçesi ile birlikte 1342.73m2’lik bir alan üzerine kurulmuştur.

1910-1915 yılları arasında dönemin Askerlik Şubesi Başkanı Binbaşı Baha Bey tarafından zemin katla birlikte üç katlı konut olarak yaptırılan yapı daha sonra Atatürk’ün yakın arkadaşı ve Milletvekili Hasan Cavit Bey tarafından satın alınmıştır. 14-21 Haziran 1922 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi ile buluşarak misafir kaldığı bu ev, 1967 yılında meydana gelen depremde büyük ölçüde hasar görmüştür. 1983 yılında sivil mimarlık örneği olarak tescil edilen konut. Bakanlığımızca kamulaştırılıp, dış görünümü aslına uygun bir şekilde, iç kısmı ise tamamen değiştirilip betonarme olarak yeniden inşa edilmiştir. Zemin katta büro odaları, birinci katta Müdür odası ve 85m2 genişliğinde bir sergi salonu, ikinci katta ise 50 kişilik bir konferans salonu bulunmaktadır. Sakarya Müzesi ilk defa 12.01.1989 tarihinde, İl Kültür Müdürlüğü bünyesinde büro hizmetlerine başlamış. 07.03.1989 tarihinde şimdiki yerine taşınmıştır. Müze müdürlüğü büro faaliyetlerinin yanı sıra ilimiz sınırlan içerisinde bulunan arkeolojik ve etnografik eserleri toplayarak, yapılan teshir düzenlenmesi sonrasında 20.01.1993 tarihinde halkın ziyaretine açılmıştır.

Müzenin bahçesinde, Sakarya ili sınırları içinde bulunan Roma dönemine ait mimari parçalar, mezar taşları, sunaklar, yazıtlı taşlar, ostatek, pişmiş toprak erzak küpü ve sütün kaideleri sergilenmektedir. Müze koleksiyonunu önemli bir bölümünü oluşturan mezar Stelleri ve sunaklar Roma İmparatorluk Döneminin II. ve III. Yüzyıllarına tarihlenmekte, çiftçilerin birçok tanrıya tapındıklarını kanıtlamaktadır. üzerlerinde kabartma figür, motif ve portelerin yanı sıra, genellikle yörenin tarım ve bağcılık karakterini işaret eden öküz bası, saban, kağnı, üzüm salkımı ve krater gibi betimler bulunmaktadır. Müzenin sergi salonunda tarih Öncesi çağlar ile Roma Dönemine ait bir grup arkeolojik eser ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemine ait Etnografik eserler sergilenmektedir. Arkeolojik eserler arasında yassı el baltaları, pismiş toprak kaplar, koku ve gözyaşı şişeleri, kandiller, madeni ve cam eserler yer almaktadır. Sikke vitrininde Klasik, Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı Dönemlerine ait sikkeler bulunmaktadır. Etnografik eserler arasında Mustafa Kemal Atatürk’ün kullandığı özel ve günlük kullanım eşyaları ile Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemine ait ateşli ve kesici silahlar, bakır kaplar, el yazma Kuran-ı Kerimler, mühürler ve el islemeleri teşhir edilmektedir.

Adı: Yönetim Binası

Mülkiyeti: Hazine

Yapım Tarihi: 1959

Orijinal Kullanımı:  İdari Bina

Tescil Kararı: Kocaeli K.T.V.K.B K’nun 1973 sayılı kararı

Tescil Tarihi: 11.05.2011

Türü: İdari Yapı

Şimdiki Kullanımı: Sakarya Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı

Adres: Mithatpaşa Mahalllesi, Adapazarı/SAKARYA

Genel Tanım: TZDK tarafından yönetim binası olarak 1959 yılı öncesinde; kısmi bodrum, zemin ve birinci kat olarak L formunda yapılan 1959 yılında yapıya ekleme yapılarak U formuna dönüştürülen kargır yapıdır. Yapının duvarları harman tuğla ile örülmüş olup döşemeler betonarmedir. Binanın giriş kısmında geniş bir merdiven mevcut olup, yapının üst kat ön cephesine yapılan geniş balkonu ayakta tutmak için yapılan iki sütun girişe estetik katmaktadır. Binanın üst katı çekme kat olarak tasarlanmış olup antre kısmında üstü cam çatı olarak yapılan bir aydınlatma mevcuttur. Üst örtüsü kırma çatılıdır. Binanın dört tarafında sık aralıklarla aynı tip ve büyüklükte pencereler bulunmaktadır.

Adı: Belediye Binası

Mülkiyeti: Pamukova Belediyesi

Yapım Tarihi: 1896

Orijinal Kullanımı: İdari Bina

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.BK sayılı 1870 kararı

Tescil Tarihi: 13.02.1986

Türü: İdari Yapı

Şimdiki Kullanımı: Belediye Binası

Adres: Konak Caddesi / Pamukova / SAKARYA

Genel Tanım: Dikdörtgen bir plana sahip olan yapı bodrum kat üzerine iki katli olarak inşa edilmiştir. Son dönemlerde geçirdiği onarımlarla iç ve dış mimarisinde bir hayli değişikliklere uğramış olan yapının kuzey duvarına bitişik benzer mimari özelliklerle belediye polikliniği inşa edilmiştir. Küçük bir merdiven sahanlığı ile zemin kattanaltı basamaklı bir merdivenle inilen bodrum katta, ortada yer alan uzunca bir sofanın üç yönüne yerleştirilen ve bugün arşiv, depo gibi çeşitli amaçlarla kullanılan farklı ölçülerde yedi oda yer almaktadır. Odalar küçük ölçekli mazgal pencerelerle aydınlatılmıştır. Taş malzemenin kullanıldığı yapının dışa taksin pencere kemerleri tuğladandır. Yapının dış cepheleri sonraki onarımlarla beton sıva ile sıvanmış ve üzeri kırma çatı ile kapatılmıştır. Yapının iç mimarisi onarımlarla yeniden düzenlenmiş olup orijinal bir özelliği bulunmamaktadır. Giriş cephesinin tam ortasında üst katta yer alan üçgen alınlığın ortasındaki tuğralı kitabeli tek süsleme unsurudur. Yapıda başka süsleme bulunmamaktadır.

Pamukova Belediye Binası galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=6290

Adı: Atatürk Ortaokulu

Yapım Tarihi: 1938

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.K 6769 Sayılı Kararı

Tescil Tarihi: 23.10.1998

Türü: İdari Yapı

Şimdiki Kullanımı: Sakarya Büyükşehir Belediyesi

Adres: Kavaklar Caddesi, Merkez / SAKARYA

Genel Tanım: Yapı, doğu-batı istikametinde konuşlandırılmış olup iki katlı betonarme olarak inşa edilmiştir. Yapı sistemi olarak incelendiğinde yapının simetrik sisteme göre cephedeki dolu-bos oranlarının periyodik olarak devam ettirilmiş olduğu çatı saçak sisteminin 2. Milli Mimarlık dönemi yapılarında uygulanan, uygulamalara benzerlik gösterdiği dikkati çeken özellikler arasındadır.

Binanın 1915 yılında Adapazarı İdadisi olarak kullanıldığı söylenmesine karşın yapının gerek iç plan şeması gerekse dış cephe simetriği dikkate alındığında 2. Milli Mimarlık dönemi mimarisinden etkilenerek 1950 sonrası yapılan bir kamu yapısıdır. Bir müddet ilköğretim okulu olarak kullanılan yapı günümüzde Sakarya Büyükşehir Belediye Binası olarak hizmet vermektedir. Statik açıdan herhangi bir tehlike arz etmeyen, çevredeki kamu yapıları ile bütünsellik oluşturan bu yapı Cumhuriyet sonrası Milli Mimarlık dönemlerinin izlerini taşır.

Adı: Köy Enstitüsü (Sağlık Meslek Lisesi)

Mülkiyeti: Milli Eğitim Bakanlığı

Orijinal Kullanımı: Okul

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.K 8222 Sayılı Kararı

Tescil Tarihi: 16.11.2000

Türü: İdari

Şimdiki Kullanımı: Okul

Adres: Arifiye / SAKARYA

Genel Tanım: 1937 yılında öğretmen yetiştirmek amacıyla kurulan okul, Eğitmen Kursu faaliyetine– 1948 öğretim yılı döneminde son verilerek günümüze dek çeşitli eğitim kurumları olarak faaliyetine devam etmiştir. Yapı, betonarme sistemde, iki katlı simetrik planda inşa edilmiş, özgün yapısından büyük bir değişikliğe uğramamıştır.

Adı: Mekece İstasyon Lojman Binası

Mülkiyeti: T.C.D.D.

Tescil Kararı: Kocaeli K.V.T.K.B.K. 1031 Sayılı Kararı

Tescil Tarihi: 15.09.2009

Adres: Sakarya ili, Pamukova İlçesi, Mekece Köyü

Genel Tanım: İstasyon lojman binasına giriş, kuzey ve güneyden iki kapıyla sağlanmaktadır. Güney yönünde merdivenlerle çıkılan, Marsilya kiremit kaplı kırma çatılı, batı ve güney yönünde sivri kemerli bir penceresi bulunan oda bulunmaktadır. Aynı tasarım kuzey yönde girişi bulunan kısımda da tekrarlanmaktadır.

Adı: Mekece İstasyon Binası ve Müştemilatı

Mülkiyeti: T.C.D.D

Tescil Kararı: Kocaeli K.V.T.K.B kurulunun 1031 Sayılı Karan

Tescil Tarihi: 15.09.2009

Adres: Sakarya İli, Pamukova İlçesi, Mekece Köyü

Genel Tanım: Ön cephe ile arka cephesi aynı düzenlemeye sahiptir. Girişi doğudan olan bekleme salonunun, güney cephesinde dikdörtgen formlu taş söveli iki penceresi olup, tavanı ahşap kaplamalıdır. Lojman olarak kullanılan üst katın basık kemerli taş söveli üç penceresi bulunmaktadır. İkinci kat doğu cephesi de batı cephesiyle aynı şekilde
tasarlanmıştır. İki katın arası silme dolanmaktadır. Ambar binası ise tek katlı beşik çatılı olup batı ve doğu cephesinde ikişer kapısı bulunmaktadır. Kuzey cephesinde tek pencere açıklığı vardır. Dört cephesinde dört pencere açıklığı bulunan makasçı kulübesi, kulübenin ilerisinde havuz ve en güneyde de wc bulunmaktadır.

Adı: İstasyon Lojman Binası ve Baraka

Mülkiyeti: T.C.D.D

Tescil Kararı: Kocaeli K.V.T.K.B kurulunun 1031 Sayılı Kararı

Tescil Tarihi: 15.09.2009

Adres: Sakarya İli, Pamukova ilçesi, Mekece Köyü

Genel Tanım: Kuzeyde tek katlı, dikdörtgen planlı lojman binası ve lojmanın güney tarafında yine dikdörtgen olarak tasarlanmış tek katlı baraka bulunmaktadır. Yığma taş tekniğinde inşa edilmiş olan lojman binası tek ailenin oturabileceği şekilde düzenlenmiştir. Batıda dikdörtgen formlu dört pencere açıklığı bugün taşla örülmüştür. Aynı şekilde doğuda iki kapı ve kapıların sağ ve sol üst köşelerine yerleştirilen daha küçük boyutlu dikdörtgen formlu dört pencere açıklığı da taşla örülmüştür. Kuzey ve güney cephelerde ise daha küçük boyutlu dikdörtgen formlu tek pencere açıklığı bulunmaktadır. Güneyde bulunan ambar binası ise lojman binasıyla aynı teknikte yapılmış olup daha küçük boyutlu tasarlanmıştır.

Adı: Konut – 46/ İstasyon Binası

Mülkiyeti: T.C.D.D.

Yapım Tarihi: 20. yy. İlk çeyreği

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.Kurulunun 2164 sayılı kararı

Tescil Tarihi: 07.12.1991

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Rüstem Paşa Mahallesi, Açelya Sk. Numara: 57-B, TCDD İstasyon Binası, Sapanca / SAKARYA

Genel Tanım: 1910-20 yıllarında Fransızların demiryolu inşası sırasında yapıldığı tahmin edilmektedir. İki katlı, tamamen taş malzeme kullanılarak inşa edilen yapının özellikle pencerelerinin kemerli ve derzli taş kullanılarak yapılması binaya ayrı bir özellik kazandırmaktadır. Üzeri beşik çatı ile örtülüdür.

Yeri: Tescilli(07.12.1991 tarih ve 2164 sayılı tescil) olan yapı ilçe merkezinde Rüstem Paşa Mahallesi Açelya Sokak No: 57/A’da bulunmaktadır..

Tarihçe: Sultan II. Abdülhamit döneminde 1888 yılında başlayan İstanbul-Bağdat Demiryolu Projesi’nin bir parçası olan İzmit-Ankara demiryolu güzergâhında bulunan Sapanca istasyon binasının yapımına 1889’da başlanmış 1890 yılında tamamlanmıştır. Yapının mimarı Hazelaire adlı bir Fransız mimardır.

Plan: İstanbul-Bağdat Demiryolu projesinin İzmit-Ankara Demiryolu güzergâhında yer alan istasyon binaları üç tip proje olarak gerçekleştirilmiş olup Sapanca istasyon binası Ailfuatpaşa, Pamukova ve Mekece istasyonları ile birlikte III. sınıf tip proje doğrultusunda inşa edilmiştir. İstasyon 105 m² ebatlarında ana bina ile 54 m² ebatlarında yapı depo binasından meydana gelmektedir. 1961 yılında yapılan onarımlarla depo binası genişletilmiş ve yanına başka bir lojman binası daha eklenmiştir. Tek katlı olarak inşa edilen depo binası kuzeye bakan ön cephesinde bir kapı ve bir pencere yer almaktadır. Batı yönünde daha çok yük ve eşyalar için kullanılan 2. büyük bir kapısı daha bulunmaktadır.

Ana bina iki katlı olarak planlanmış olup zemin katı istasyon idaresi, üst katı ise lojman olarak kullanılmaktadır. Ana girişten sonra dikdörtgen planlı bir oda yer alır. Bilet satış gişesi olan bu odanın kuzeyinde yer alan bir kapı ile üst kat merdivenlerinin bulunduğu küçük bir sahanlığa ulaşılmaktadır. Bu bölümün yanında istasyon şefi odası olarak kullanılan bir küçük oda yer almaktadır. Doğu cephesinde, cepheyi boydan boya kaplayan ve küçük bir pencere ile bilet satış gişesine bağlanan yolcu bekleme salonu yer almaktadır. Yapının alt katı doğu cephede iki pencere, kuzey ve güney cephelerde simetrik olarak yerleştirilmiş ikişer kapı ve aralarına yerleştirilmiş birer pencere ile dışa açılmaktadır. Lojman olarak kullanılan üst kat alt kat ile aynı simetride olup kuzey ve güney cephelerinde üçer pencere bulunmaktadır.

Malzeme ve Teknik: Tamamen kesme taşın kullanıldığı yapıda duvar yüzeyleri betonarme sıva ile sıvanmış,  ana binanın üzeri kırma, depo binasının üzeri beşik çatı ile örtülmüştür. Yapının dış cephelerinde dönemin mimari özelliklerine uygun olarak iki katı biri birinden ayıran dışa taşkın kademeli bir profil yerleştirilmiştir. Dışa taşkın kapı kemerlerini oluşturan rustik biçimli taşlar yanlarda büyüklü küçüklü birer atlamalı olarak yerleştirilmiş, basık kemerler ise aynı boy taşlardan oluşturulmuş olup ortalardaki kilit taşları dışarı ve yukarı taşırılmıştır. Basık kemerli pencerelerin etrafları kademeli profillerden meydana gelen dışa taşkın kemerlerle takviye edilmiş olup kemer kilit taşları dışarı ve yukarı taşırılmıştır. Kapı ve pencere kemerleri beyaza boyanarak sarı renkli duvar yüzeyleri ile uyum sağlanmıştır. Kapı ve pencereler basit ahşap yapılıdır.

Süsleme: İç ve dış mimaride oldukça sade olan yapının süsleme açısından dikkat çeken tek unsur dışa taşkın kapı ve pencere kemerleridir.

Tip proje olarak inşa edilen Sapanca İstasyon Şefliği Binası sonradan inşa edilen diğer istasyon binalarına da kaynaklık etmiş olup bölgede döneminin mimari özelliklerini yansıtan önemli yapılardan birisi olarak orijinalliğini korumaktadır.

Sapanca İstasyon Binası galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=6312

Adı: Pompa Binası ve Filtre Kuyusu

Mülkiyeti: T.C.D.D.

Tescil Kararı: Kocaeli K.V.T.K.B.K. 1031 Sayılı Kararı

Tescil Tarihi: 15.09.2009

Adres: Sakarya İli, Pamukova İlçesi, Mekece Köyü

Genel Tanım: Yığma tuğladan ve yer yer taştan inşa edilmiş, iki binadan oluşmaktadır. Üzerleri ahşap beşik çatı örtülü, boyuna dikdörtgen planlı tasarlanmışlardır. Yapı belli bir yüksekliğe kadar yığma tuğla ile inşa edilmiş ve üzeri çimento ile kaplanmıştır. Yığma tuğla duvarın üzeri de ahşap çatkı sistemi üzerine boyuna ahşaplarla kaplanmıştır. Diğer yapının batı cephesinin yığma tuğla kısmında küçük bir açıklık mevcuttur. Ahşap kısımlarda da yer yer açıklıklar mevcuttur. Pompa binası ile Lojman binası arasında daire planlı yüksek bir platforma sahip, Filtre Kuyusu bulunmaktadır.

Adı: Lojman Binası – 1

Mülkiyeti: Hazine

Yapım Tarihi: 1959

Orijinal Kullanımı: Lojman

Tescil Kararı: Kocaeli K.T.V.K.B K’nun 1973 sayılı kararı

Tescil Tarihi: 11.05.2011

Türü: Konut

Şimdiki Kullanımı: İl Özel İdaresi Kütüphanesi

Adres: Mithatpaşa Mahallesi, Adapazarı/SAKARYA

Genel Tanım: 1959-1964 yılları arasında fabrika lojmanı olarak yapıldığı anlaşılan, bodrum ve iki kattan oluşan yapının bodrum katı taş örgülü, üst katları ise dolu tuğla olup, döşemeleri betonarmedir. Ön ve arka cephede birinci kattan girişi olan yapıya merdivenlerle ulaşılmaktadır. Keskin dış hatlara sahip olan yapıda her katta iki olmak üzere toplam dört adet balkon bulunmaktadır. Üst katlarında dikdörtgen formlu normal pencereler bulunan yapının bodrum katlarında ise vasistas pencereler bulunmaktadır. Girişinde iç duvarları ahşapla kaplanmış olan yapıda üst kata çıkan iç merdivende yarım döner ahşap merdivendir. Bina 2006 tarihinden itibaren Sakarya Valiliği İl Özel
İdaresi tarafından Kütüphane müdürlüğü binası olarak kullanılmaktadır.

Adı: Yemekhane Binası

Mülkiyeti: Hazine

Yapım Tarihi: 1955

Orijinal Kullanımı: Fb. Per. Yemekhanesi

Tescil Kararı: Kocaeli K.T.V.K.B K’nun 1973 sayılı kararıTescil Tarihi: 11.05.2011

Adres: Mithatpaşa Mahallesi, Adapazarı/ SAKARYA

Genel Tanım: TZDK tarafından 1955 yılında personel yemekhanesi olarak yaptırılan, iki katlı, yapım sistemi ve kullanılan malzeme bakımından karma bir yapıdır. Alt katı, sık, ince kolon ve kirişlerle yapılmış bir karkas sitem ile dolu tuğlalarla desteklenmiş bir duvar örgüsü mevcuttur. Alt kat kazan dairesi, lavabolar, farklı amaçlarla kullanılmak üzere odalar ve geniş bir ortak alan olarak tasarlanmıştır. Duvarlar dolgu tuğlayla örülmüş olup, tavan yüksekliği 5m’dir. Her üç tarafından girişi olan binanın, üst katına giriş merdivenle sağlanmaktadır. Giriş kısmı sundurma şeklinde olup bu kısmın taşıyıcı unsurlarını kolon sırası oluşturmaktadır. Alt katta yükseklik farkına bağlı olarak bant ve normal pencereler tasarlanmış, üst katta her dört cephede de büyük ve bölmeli pencereler yapılmıştır.Üst katta köşe balkonları bulunan yapının alt kat giriş kapıları tek kanatlı, üst kat giriş kapıları çift kanatlı olarak yapılmıştır. Yapı dikdörtgen planlı bir yapıdır.