Numan Balıca
1914 yılında Bursa’da Kırım Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Yıldırım ilçesinin Yeni Mahalle semtinde Habibullah ve Münife çiftinin dördüncü çocuğu olarak dünyaya gelen Balıca, teklifi kabul ederek 1949 yılının sonunda 35 yaşında iken ailesiyle Adapazarı’nda Yenidoğan Mahallesi’ne yerleşir. Parça hesabı ile günlük üretilen at arabalarının resimlemelerini yapmaya başlar. Mesut ve Münir adlarında ikiz çocukları olur, 1952 yılında İsmail adlı üçüncü çocuğu doğar. 11 yıllık bir çalışmadan sonra 27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen askeri darbenin ardından fabrika üretimine son verince, ailesiyle Bursa’ya döner ve gençliğinde çalıştığı Eski Tahal Han’da tekrar çalışmaya başlar. Bursa’ya döndüklerinde oğlu Mesut Balıca, önce Mehmet Büyükcoşkun’un, daha sonra Rahmi Tartan’ın yanında çalışmaya başlar. Mesut, bu kişilerin yanında fırça ile yazı ve tabela işlerinde ustalaşır. Numan Balıca’nın Adapazarı’na dönmeden evvel yaptığı son işlerden birisi, Bursa’da Heykel’de bulunan Atatürk Anıtı’nın yazılarını yenilemek olur. Vefat ettiği 1976 yılına kadar fabrikanın boyama ve diğer işlerinde çalışır.
Balıca’nın Adapazarı grafik tasarım tarihi için önemi, kendisinden sonra resimleme ve tabelacılık sektöründe etkin rol oynayacak nitelikli çıraklar yetiştirmesidir. Böylece kendisinden sonra gelenler, usta-çırak ilişkisi ile kentin yerel grafik tarihinde ve görsel kültüründe rol sahibi olan kişilerin önünü açar. Çalışma hayatı boyunca birçok çırak Balıca’nın yanına girip çıkar. Yetiştirdiği isimler arasında Bursa’da Enver Ertaban; Adapazarı’nda oğulları Münir ve Mesut Balıca, Şevki Akarca, Alaaddin Kolçak, Necati Hüdaverdi, Mustafa Karapınar ve Erol Nurcan yer alır. Çıraklarının bazıları ustasının yanından ayrıldıktan sonra boyama işlerine ağırlık verirken bazıları resimleme ve süslemeye devam eder. Oğlu Münir Balıca, baba mesleğini devam ettirip Adapazarı Ziraat Aletleri Fabrikası’ndan emekli olurken diğer oğlu Mesut Balıca, Bursa’da tabelacının yanında edindiği deneyim ile yazı ve resimleme çalışmaları yapar.
Kaynak:
Ali Yıldırım, Görsel İletişim Tasarımında Vernaküler Tipografi ve Sakarya Örneği, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya 2020.
Ertürk, M. (2021). Halk Resminden Grafik Tasarıma Numan Ballıca ve Adapazarı’nda Yetiştirdikleri. Milli Folklor 17(130).