Sit Alanları
Adı : Akarca Köyü Roma Nekropolü
Mülkiyeti : Orman
Orijinal Kullanımı : Nekropol
Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K. Kurulunun 668 Sayılı Karar
Tescil Tarihi : 01.09.1989
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: Orman
Adres: Akarca Köyü , Söğütlü / SAKARYA
Genel Tanım: Sögütlü ilçesi, Akarca Köyü, Kapaklı mevkiinde Orman Bölge Şefliğine ait arazide fidanlık için yapılan sürülme işlemi esnasında dört adet mezara rastlanmıştır. Bu alanda Kocaeli Müzesince yapılan kurtarma kazısında; sert kalker taşından yapılmış, standart ölçülerde olmayan sandık mezarlar tespit edilmiştir. Mezarlarin üçünde ikişer, birinde ise beş adet iskelet bulunmustur. Mezarlarda testi, koku şişesi, kandil, kase, tabak ve sikke ele geçmiştir. Bulunan sikkeler, bizi MS II. yy başı ile IV. yy basina götürmektedir. Bu alanın üzeri bugün orman görünümündedir.
Adı : Akçakaya Arkeolojik Sit Alanı
Mülkiyeti : Hazine, Orman
Orijinal Kullanımı : Yerleşim Yeri – Nekropol
Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K. Kurulu 1612 sayılı kararı
Tescil Tarihi : 24.02.1991
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: Tarım Alanı ve Orman
Adres: Pamukova İlçesi , Akçakaya Köyü
Genel Tanım: Akçakaya Köyü Doruktarla mevkiinden Yanıkdoruğu ve Dikilitaş mevkiine kadar uzanan güneye doğru eğimli geniş bir alanda anıt mezar kalıntısı, kaya mezarları, mimari yapı kalıntıları ve çok sayıda kaba seramik
parçaları bulunmaktadır.
Mevcut olan kalıntılardan birinin anıt mezar olduğu anlaşılmıştır. Burada yer alan yaklaşık 3,5×1,5×1,5 metre ebatlarındaki yekpare taşın önyüzünde Eski Yunanca yazıt bulunmaktadır. Anıtın gövdesini oluşturan dikdörtgen prizma şeklindeki bu taşın üzeri silmelerle dört bölüme ayrılmıştır. Kısmen tahrip olmuş Dikilitaş 1976 yılında yol yapımı esnasında yerinden sökülmüştür.
Adı : Alandüzü Köyü Bağdere Mv. Arkeolojik Sit Alanı
Mülkiyeti : Şahıs
Orijinal Kullanımı :Nekropol
Tescil Kararı: Kocaeli K.T.V.K. Kurulunun 1009 Say Karari
Tescil Tarihi : 05.08.2009
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: Tarım alanı
Adres: Adapazarı ilçesi , Alandüzü Köyü Bağdere mevkii
Genel Tanım: Sakarya ili, Adapazari ilçesi, Alandüzü Köyü sınırları içerisinde kalan alan, Roma Dönemi Nekropol alani olarak kullanılmıştır. Ancak taşınmaz tarım alanı olarak kullanıldığından yığma mezarlar tarımsal faaliyetler sonucu yüksekliklerini kaybetmişlerdir. 10 (on) adet yığma mezar bulunan alanda yer yer kaçak kazılar yapılmıştır.
Adı : Arifiye – Hanlı Beldesi
Mülkiyeti : Hazine, Şahıs
Orijinal Kullanımı : –
Tescil Kararı: 5766
Tescil Tarihi : 23.03.1997
Türü: Doğal Sit
Şimdiki Kullanımı: Yerleşim alanı, Tarım
Adres: Hanlı Mahallesi, Sakarya Nehri Kenarı, Arifiye / SAKARYA
Genel Tanım: Sakarya İli, Arifiye İlçesi, Hanlı Mahallesinde yer almaktadır. Sakarya – İstanbul otobanının kuzeyinde,
Sakarya Nehri’nin batı kenarı boyunca uzanmaktadır. III. Derece Doğal Sit Alanı olarak tescillenen alan içerisinde aynı tarih ve karar sayısı ile tescil edilen bir adet Doğal Anıt çınar ağacı bulunmaktadır.
Adı : Beşköprü Arkeolojik Sit Alanı
Mülkiyeti : Hazine, Şahıs
Orijinal Kullanımı : Köprü
Tescil Kararı: T.K.T.V. Yüksek Kurulunun 1900 sayılı kararı
Tescil Tarihi : 14.02.1986
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: Köprü
Adres: Maltepe Mahallesi , Beşköprü Mevkii / ADAPAZARI / SAKARYA
Genel Tanım: Erken Bizans Döneminin Anadolu’daki en görkemli anıtsal yapılarındandır . İmparator Justinianus tarafından İ.S. 558-561 yıllarında yaptırılmıştır. Sapanca Gölü’nün sularını Sakarya Nehrine boşaltan Çark Deresi (Melas) üzerindeki bu taş köprü , 375 metre uzunluğunda , 9.85 metre genişliğinde olup , 12 kemer gözlüdür . Batı ucundaki tak izi , doğu ucundaki apisli yapı ve köprü ile ilgili tonozlu yapı kalıntıları bulunmaktadır .
Adı : İkizce Osmaniye Mahallesi Roma Nekropolü
Mülkiyeti : Hazine, Orman
Orijinal Kullanımı : Nekropol
Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K Kurulunun 1183 Sayılı Kararı
Tescil Tarihi : 17.07.1990
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: Orman
Adres: İkizce Osmaniye Köyü / Adapazarı/ SAKARYA
Genel Tanım: Küçük yığma tepecik içerisinde, iç tarafı düzgünce yontularak düzeltilmiş taşların yan yana dizilmesi ve üzerinin yassı blok taşla kapatılması sonucu oluşturulan sandık tipi bir mezarın kaçak kazı sonucu açılarak içinin tamamen boşaltıldığı tespit edilmiştir. Bu alanda toplam 7 adet olduğu tespit edilen mezarlardan 3 adedinin kaçak kazılar sonucu tahrip edildiği anlaşılmıştır.
Adı : Hayrettin Köyü Su Deposu Mv. Ark. Sit Al.
Mülkiyeti : Orman
Orijinal Kullanımı : Nekropol ve Yerleşim Alanı
Tescil Kararı: Kocaeli K.T.V.K. Kurulunun sayılı 1857 karar
Tescil Tarihi : 02.03.2011
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: –
Adres: Hayrettin Köyü, Pamukova / SAKARYA
Genel Tanım: Hayrettin Köyü Su Deposu mevkiinde, köy merkezinin kuzeyinde, engebeli ve eğimli arazi yapısına sahip olup, arazi üzeri genelde açık, kısmen çalılık-fundalıklarla kaplıdır. Alan üzerinde mimari yapi kalıntıları duvarlar, su künkleri ve mezar yapısı bulunmaktadır. Su ishale hattı yapımında mezar yapısının açığa çıkmasi üzerine bu alanda kurtarma kazısı yapılmıştır. Tuğla örgülü, üzeri kiremit örtülü tekne mezar biçiminde inşa edilen bu mezar yapısından herhangi bir buluntu ele geçmemiştir.
Adı : Karasu – Acarlar Longozu
Mülkiyeti : Hazine, Orman , Özel Mülkiyet
Orijinal Kullanımı :Orman-Göl-Tarım alanı
Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K. Kurulu 6526 sayılı kararı
Tescil Tarihi : 25.06.1998
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: Orman-Göl-Tarım alanı
Adres: Karasu ilçesi Taşlıgeçit , Camitepe , Denizköy – Kaynarca ilçesi Turnalı , İşaret Köyleri
Genel Tanım: Acarlar Longozu , Sakarya Nehrinin Karadeniz’e ulaştığı ağız kesiminin yaklaşık 6 km batısında yer alır . Doğusu Karasu , batısı ise Kaynarca ilçelerinin sınırları içinde kalan Acarlar longozu , Türkiye’nin tek parça halindeki en büyük subasar ormanıdır . Kıyı çizgisinin ortalama 1.5 km içeride ve kıyıya paralel bir uzanım gösteren Acarlar Longozunun uzunluğu yaklaşık 12 km , genişliği ise 250 m . İle 1250 m. arasında değişmektedir . Gölün yaklaşık alanı 1560 ha ‘dır . Gölün en karakteristik özelliklerinden biri , göl içerisinde ve gerekse göl civarında zengin bir biyolojik çeşitlilik söz konusudur . Hakim ağaç türü dişbudak , kızılağaç ve karaağaçtır . Nadiren su menekşesi , göl soğanı ve bataklık eğreltisi bitkileri görülür . Bunların dışında su küpesi , sarı nilüfer , beyaz nilüfer ve su keneviri alanda görülen türler arasındadır .
Adı : Kulfallar Köyü (Ortaköy Mv.) Arkeolojik Sit Al.
Mülkiyeti : Hazine, Şahıs
Orijinal Kullanımı : Kilise
Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K. Kurulunun 1611 sayılı karar
Tescil Tarihi : 24.02.1991
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: Tarım Alanı
Adres: Kulfallar Köyü, Orta Köy Mevkii, Geyve / SAKARYA
Genel Tanım: Ortaçağ ve Osmanlı Döneminde gayrimüslimlerin yaşadığı ve mübadele ile terk edilen yerleşim alanlarındandır. Konut, kilise, çesme ve ipek böcekçiliğine ilişkin fabrika temelleri mevcuttur.
Adı : Maden Deresi
Mülkiyeti : Orman ve Şahıs
Orijinal Kullanımı : –
Tescil Kararı: Kocaeli K.T.V.K. Bölge K. 516 sayılı kararı
Tescil Tarihi : 06.08.2008
Türü: Doğal
Şimdiki Kullanımı: Orman, Mesire Alanı, Balık Çiftliği, Fındıklıklar, Evler ve Tarlalar.
Adres: Kurudere ve Kuyumcullu Köyü- Karasu, Kirazli Köyü / Kocaali / SAKARYA
Genel Tanım: Sakarya ili, Karasu ilçesine bağlı Kuyumculu ve Kurudere Köyü ile Kocaali ilçesi Kirazlı köyü sınırları içinde kalan Maden Deresi’nin dere ve dereye bakan iki yamacı genel görünüm ve bitki örtüsü açısından doğal güzelliğe sahiptir. Dik yamaçlara sahip derin bir vadi içerisinden akan Maden Deresi kenarından başlamak üzere, yamaçlara doğru çam, meşe, gürgen, kayın ve porsuk ağaçları mevcuttur. Çam Dağından çıkan kaynak sularıyla beslenen ve Karadeniz’e dökülen Maden Deresi suyu, bölgede yerleşim seyrek olduğundan, berrak bir şekilde akmaktadır. Dere üzerinde yapay yolla alabalık, yayın gibi balık üretimi yapılan iki tesis bulunmakla birlikte, derede doğal olarak bazı balık türleri de (sazan, kızılkanat vb.) yaşamaktadır. Ayrıca, dere üzerinde 1800’lü yıllarda yapıldığı tahmin edilen düzgün kesme taşlardan inşa edilmiş, muhtemelen maden arıtma ve yıkama tesisi binasiıolarak kullanılan yapı kalıntısına ait temel izleri ile bu kalıtının yukarısında baraj gövdesi kalıntısı bulunmaktadır.
Adı : Serdivan İlçesi Arkeolojik Sit Alanı
Mülkiyeti : Şahıs
Orijinal Kullanımı : Nekropol Alanı
Tescil Kararı: Kocaeli K.T.V.K.Kurulunun 117 Sayılı Kararı
Tescil Tarihi : 11.09.2007
Türü: Arkeolojik
Şimdiki Kullanımı: Konut Alanı
Adres: İstiklal Mah. Altınışık Cad. Adapazarı / SAKARYA
Genel Tanım: Sakarya ili, Serdivan İlçesi, İstiklal Mahallesi, Altınışık caddesinde yapılan yol genişletme çalışmalari sırasında Geç Roma Dönemine ait kiremit mezarlar açığa çıkmıştır. Kuzeye doğru meyilli olan alan da bulunan mezarların doğu-batı yönünde oldukları ve yüzeyden 100-120cm derinlikte kaldıkları belirlenmiştir. Mezar yapılarının üçgen kesitli kiremit mezar oldukları ve birbirlerine yaklaşık 2m arayla konumlandıkları tespit edilmiştir. Geç Roma Dönemi kiremit mezarların güneyinde yerli taş malzeme kullanılarak yapılmış bir adet sandık mezar kaçak kazıda tahrip edilmiştir. Bu alanda 2007 ve 2008 yıllarında sondaj kazıları yapılmıştır.
Adı : Söğütlü , Akgöl köyü – Akgöl mevkii
Mülkiyeti : Orman ve Şahıs
Tescil Kararı: B. K.T.V.K. Kurulunun 8821 sayılı kararı
Tescil Tarihi : 25.06.1998
Türü: Doğal Sit
Şimdiki Kullanımı: Orman ve Tarım alanı
Adres: Akgöl Köyü , Söğütlü / SAKARYA
Genel Tanım: Sakarya ili , Söğütlü ilçesi , Akgöl Köyü’nün kuzeybatısında kalmakta olup Sakarya il merkezine 12 km uzaklıktadır . Karaçalılık Tepesi ile Hamas Tepe arasında kalan çukurlukta yer alan Akgöl Gölünün kuzey ve güney ucunda sazlık alanlar bulunmaktadır . Yaklaşık 2 m derinliğinde sığ bir göl olan Akgöl’ün çevresi orman ve yeşilliklerle kaplıdır . Çevresindeki yeşil dokuyla birlikte doğal bir görünüme sahiptir .
Adı : Taraklı Merkez Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı
Mülkiyeti : Hazine
Orijinal Kullanımı : Sarnıç
Tescil Kararı: 675-2675
Tescil Tarihi : 01.09.1989 – 25.09.1992
Türü: Doğal ve Arkeolojik Sit
Adres: Taraklı Merkez / Hisartepe
Genel Tanım: Taraklı İlçe merkezinde yer alan Hisar TEpe ve çevresini kapsamaktadırc. Bu tepenin üzerinin yeşil etrafının ağaçlık olması ilçeye doğal bir güzellik kazandırmaktadır . Hisar tepe olarak anılan üzerindeki eski bir sarnıca ait duvar kalıntıları bulunmaktadır. Antik kaynaklarda , bu tepeyi çevrelediği bahsedilen hisardan ise hiç bir kalıntı mevcut değildir .
Uzun Çarşı galerisine ulaşmak için tıklayınız.
Adı : Merkez Uzunçarşı
Mülkiyeti : Hazine, Şahıs
Orijinal Kullanımı : Çarşı
Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K. Kurulu 3855 sayılı kararı
Tescil Tarihi : 23.12.1991
Türü: Kentsel Sit
Şimdiki Kullanımı: Yerleşim alanı, Çarşı
Adres: Uzunçarşı, Adapazarı/ SAKARYA
Genel Tanım: Uzunçarşı, Sakarya şehir merkezinde, Orhan Camii’nin doğusunda, Atatürk Bulvarı’nın ucunda yer almaktadır. Çarşı, kuzey-güney doğrultusunda uzanan uzun bir sokağın iki yanına sıralanmış dükkânlardan oluşmaktadır. Adını da bu uzun sokaktan alan çarşı, sonraki dönemlerde yanlarına aynı doğrultuda yeni sıralar eklenerek genişletilmiştir. Kuzey ve güney yönlerinde iki ana girişi bulunan çarşının doğu ve batıda tali girişleri de bulunmaktadır.
Uzunçarşı, Anadolu Türk şehrinin karakteristik özelliklerine uygun olarak konut alanlarından tamamen arındırılmış ve ticaret alanı olarak planlanmıştır. Kentin ana ticaret merkezi konumunda olan bu çarşının çevresinde, Kömürpazarı, Pir Soğanpazarı ve Unkapanı gibi, tarihi dokularını kısmen koruyan birçok ticaret alanı bulunmaktadır.
Taş ve tuğlanın kullanıldığı dükkânların cepheleri, dışa taşkın profillerle belirginleştirilmiş olup, pencerelerin yuvarlak kemerleri ve kemer kilit taşları dışa doğru taşırılmıştır. Çarşının üzeri, geçmişte açık iken, sonradan yarım silindir biçiminde şeffaf bir çatıyla kapatılmıştır. Bu nedenle, orijinal cephelerin birçoğu bu çatı tarafından kesilmiş ve görünüm alanının dışında kalmıştır. Son yıllarda yapılan onarımlarla bir alışveriş merkezine dönüştürülen Uzunçarşı, tüm bu değişikliklere rağmen, bazı dükkânları ve koridorlarıyla geleneksel Türk çarşılarının tipik özelliklerini taşıyan ana dokusunu koruyarak günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır.
Uzunçarşı ile ilgili yazılmış gazete yazıları:
Erol Girişken ile 1950’lerin Uzunçarşı’sı-Sol Taraf
Adapazarı Tarihi, Çarşılarında Saklıdır
Kaynakça : Sakarya Kültür Envanteri , Sakarya Valiliği 2011