Sivil Mimari

Adı: Alicanlar Evi

Mülkiyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 1922-1924

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.B.K. 13517 Sayılı Kararı

Tescil Tarihi: 05.02.1982

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Kurtuluş Mahallesi, Bahçıvan Sokak, Numara: 44. Adapazarı / SAKARYA

Genel Tanım: Bodrum seviyesine kadar taştan olan binanın iki katı ahşap olarak inşa edilmiştir. Dış cephe ahşap kaplaması orijinal özelliğini korumaktadır. Binanın üst katına orta kattan girilip üst katla orta kat tek daire olarak kullanılmıştır.

Yeri: Tescilli348 olan ev, Kurtuluş Mahallesi Bahçıvan Sokak No: 44’te bulunmaktadır. Sokağın karşı köşesinde aynı özelliklere sahip Alicanlar’a ait 2. bir ev daha bulunuyordu. Ancak bu ev 17 Ağustos 1999 depreminde tamamen yıkılmış ve günümüze ulaşmamıştır.

Tarihçe: Yapının üzerinde yapım tarihi ile ilgili bilgi veren herhangi bir kitabe mevcut değildir. Ancak evin şu an ki sahibi Cavit Alican’ın ifadesine göre ev 1922- 1923 yılları arasında İbrahim Diyarbekirli tarafından yaptırılmıştır. Cavit Alican’ın babası Cemal Alican, kayınpederi İbrahim Diyarbekirli’nin varislerinden 1947 yılında evi satın alarak onarmıştır. 1964-1965 yıllarında Cavit Alican tarafından esaslı bir onarım geçiren evde bir hayli değişiklikler gerçekleşmiş ve evin arka bölümüne eklemeler yapılmıştır. 1967 depreminde komple bir onarım daha geçiren ev, 17 Ağustos 1999 depreminde büyük zarar görmüş, sahibi tarafından terk edilerek kapısı kilitlenmiştir. Cavit Alican, annesinden öğrendiğine göre evin, dedesi İbrahim Diyarbekirli tarafından yerli azınlık mimarlara yaptırdığını söylemektedir.

Plan: Çökme tehlikesi geçiren evin ölçülerini alamadığımız için plan özelliklerini kroki üzerinde değerlendirdik. Yapı zemin kat üzerine 1. ve 2. katlardan meydana gelmektedir. Plan olarak her üç katta da “orta sofalı plan tipi” uygulanmıştır.

Bahçıvan Sokağa paralel yerleştirilen ve genişçe bir bahçe içinde yer alan yapının girişi güneydedir. Evin kuzey kısmında bir de müştemilât bölümü bulunmaktadır. Alt kattan bir kapı ile geçilen kuzey-batı köşedeki müştemilât üç bölümden oluşmaktadır. Eve bitişik olan bölüm hamam, hamamın 348 Kül.Tab.Var.Kor.Gen.Müd.Bursa Kül.Tab.Var.Kor.Kur.’nun 05.02.1982 tarih ve 13517 sayılı tescil kaydı. 55 yanına bitişik ve cephesi doğuya bakan bölüm çeşme, onun da kuzeyinde çamaşırhane yer almaktadır. Hamam ve çamaşırhane harap halde bulunduğu için iç durumları tam anlaşılamamaktadır. Çeşme ise çeşmeler bölümünde ayrıca ele alınmıştır.

Evin güneyde sokağa açılan ana girişinin dışında, kuzey tarafından bahçeye açılan başka bir girişi daha bulunmaktadır. Zemin katın ortasında yer alan geniş bir sofanın doğu ve batı yönlerinde ikişer bölüm bulunmaktadır. Kiler ve depo olarak kullanılan bu bölümlerin iç ve dış mimarisinde yapılan onarımlar nedeni ile orijinal özellikleri kaybolmuştur.

Sonradan tamamen yenilenen merdivenlerle ulaşılan 1. katın iç mimarisinde, duvar ve döşemelerde yapılan değişiklilerle orijinal özellikler kaybolmuştur. Bu katta ortadaki geniş sofanın doğu ve güney yönlerinde odalar, batı bölümde ise sonradan eklenen ıslak zeminli mekânlar bulunmaktadır. Sofanın doğu yönünde üç oda yer almaktadır. Ortada yer alan ve sandık odası olara adlandırılan dar ve dikdörtgen oda, doğuya dikdörtgen bir pencere ile açılmaktadır. Sandık odasının kuzeyinde yer alan oda doğu ve kuzey cephelere ikişer dikdörtgen pencere, güney-doğu köşede yer alan oda ise doğu ve güney cephelere ikişer dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Küçük bir pencere ile aydınlatılan merdiven sahanlığının güney-batı köşesinde yer alan oda ise daha küçük ölçülerde olup güney cephede iki, batı cephede bir penceresi bulunmaktadır.

Evin 2. katı 1. katla aynı plan özellikleri göstermektedir. Sonradan yenilenen merdivenlerle ulaşılan orta sofanın doğu ve güney yönünde odalar, batı yönünde ise ıslak zeminli mekânlar yer almaktadır. Sofanın doğu yönünde ortada yer alan dikdörtgen ve dar sandık odası bir kapı ve dikdörtgen bir pencere ile doğu yöndeki gezemeğe (balkona) açılmaktadır. Bu odanın sağında ve solunda yer alan odalar 1. katla aynı özellikler göstermektedir. Güney batı köşede yer alan ve evin baş odası olan oda ise dışa doğru cumbalı olarak taşırılmış güney ve batıya cephelere ikişer dikdörtgen pencere ile açılmaktadır.

Malzeme ve Teknik: Oldukça bakımsız ve harap durumdaki yapı taş duvarlı bodrum katı üzerine iki katlı olarak ahşap-karkas tekniği ile inşa edilmiş olup, ahşap kaplamaların üzeri boyanmıştır. Üst örtüyü oluşturan kırma çatı alaturka kiremitle 56 kapatılmıştır. Evin iç mimarisinde sonradan yapılan onarımlarla değişikliler yapılmış ve orijinal özellikler tamamen kaybolmuştur. 1. ve 2. kat sofalarının doğu duvarlarında yer alan, ilk yapımdan kalan duvara gömülü çerçeveli aynalar dikkat çekmektedir. Alt ve üst kat odalarında yer alan ahşap yüklükler ve gusül dolapları orijinaldir. Dış cephe ahşap kaplaması orijinal özelliğini korumaktadır. Yapının ıslak zeminli mekânları olan ve sonradan yapıya eklenen modern banyo ve tuvaletler batı yönünde dışarı taşıntı yaparak ana bina ile birleştirilmiştir. Bu bölüm yenilendiği için dıştan sıvanmıştır.

Süsleme: İç mekânda süslemesiyle dikkat çeken en önemli bölüm 1. katın güney-doğu köşesinde yer alan odadır. Alçı ile sıvanmış duvar yüzeyleri, alçı yaş iken mala ile şekil verilmek suretiyle helezonik şekillerden meydana gelen bir kompozisyonla düzenlenmiştir. Oldukça ilginç olan bu süslemelerin üzerleri sonradan boyanmıştır. Diğer önemli süsleme ise 2. kat sofasının tavanındaki ahşap süslemelerdir. Çıtakâri ve oyma tekniği ile yapılan bu süslemeler oldukça gösterişlidir. Kuzey ve güney yönlerde dikdörtgen iki düz tavanla küçültülen üst örtünün orta kısmı sekizgen tekne tavan şeklindedir. Ortadaki sekizgen tekne tavanı en dışta ahşap konsolların dikdörtgen panolara ayırdığı ve ortalarında içe doğru oyulmuş baklava motiflerinin yer aldığı bir kuşak çevrelemektedir. Panoların üst kısmını bir halat burma bordür sınırlandırmaktadır. İçe doğru kademeli bir şekilde daralan ve üzeri alçı ile sıvanan tavanın ortasında bir göbek yer almaktadır. Ortasında kabarık bir gülbezek motifi ve onun etrafında yer alan sekiz kollu bir yıldız motifinden oluşan göbeğin etrafı çıtakâri tekniğinde geometrik bordürlerle çerçevelenmiştir. Tavan sonradan yağlı boya ile boyanmıştır. Belirtilen kısımlardaki bezemelerden başka evin içinde başka süsleme yoktur.

Yapının süsleme bakımından dikkat çeken diğer bir kısmı ise dış cephelerde bulunan ahşap süslemelerdir. Bu süslemeler daha çok 2. katta yer alır. 2. katın doğu cephesinin ortasında yer alan dışa taşırılmış bir gezemek bulunmaktadır. Ajur tekniğinde ahşap bir korkulukla çevrelenen gezemeğin çatısı biri bağımsız diğeri duvara bitişik iki ahşap direk tarafından taşınmaktadır. Gezemeğin doğu yönü ahşap ikiz kemerlidir. Kemerlerin köşeleri ve ortaları geometrik formlu çıtakâri ahşap çıtalarla süslenmiştir. Dikdörtgen formlu ahşap pencerelerin altlarında ise bitkisel formlu ahşap çıtakâri süslemeler yer almaktadır.

Üzeri alaturka kiremitle kaplı çatının saçakları geniş tutulmuştur. Dışarı taşırılmış çatı saçağının yüzeyi çıtakâri tekniğinde ahşap çıtalarla karelere bölünmüştür. Belli aralıklarla duvara bağlantı sağlamak için de üzerleri kıvrımlı zarif ahşap furuşlar (konsollar) yerleştirilmiştir.

Alicanlar Evi-I, 1999 depremi öncesi Bahçıvan Sokağın karşı tarafında yer alan ve bugün tamamen ortadan kalkan diğer ev ile Sakarya’nın iki önemli klasik konut örneğini oluştururken diğerinin yıkılması ile bugün tek başına kalmış, sahiplerinin ilgisizliği yüzünden tamamen yıkılmaya terk edilmiştir.

Elde edilen bilgilere Sakarya Kültür Envanteri adlı eserden ve Yusuf Çetin'in Sakarya ve İlçelerinde Türk Dönemi Sivil Mimari Eserler adlı tezinden ulaşılmıştır. Kültür Envanteri'nde Konut-4/Alicanlar Evi olarak geçen yapı Alicanlar Evi olarak eklenmiştir.

Alicanlar Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4440

Adı: Konut – 56 / Antakyalı Ali Efendi Evi

Mülkiyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 1890

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: 9937

Tescil Tarihi: 11.07.2003

Türü: Sivil Mimari

Derecesi: 2.Gurup

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Süleymanpaşa Mah. İstanbul Cd. No:52 Geyve / SAKARYA

Genel Tanım: Yapı subasman seviyesine kadar kırma moloz taş; üst katlar ahşap-karkas tekniğinde, iki katlı olarak inşa edilmiştir. Duvarlar bağdadi, üzeri saman katkılı çamurla sıvanmış ve pembe boya ile boyanmıştır. Üç omuz çatı alaturka kiremit ile kapatılmıştır.

Yeri: Süleyman Paşa Mahallesi, İstanbul Caddesi No: 52’de bulunmaktadır.

Tarihçe: Evin yapım tarihi ile ilgili bilgi veren yazılı bir belge yoktur. Ancak bugünkü ev sahibinin ifadesine göre ev Antakya’dan Geyve’ye göç eden Ali Efendi tarafından yaptırılmıştır. Daha sonra ev Ali Efendi’nin varisleri tarafından Halil ERÇELİK’e satılmıştır. Halil ERÇELİK’in ölümünden sonra ev oğlu Abdurrahman ERÇELİK’e, ondan da şimdiki sahibi olan torunu Turgay ERÇELİK’e kalmıştır.

Turgay ERÇELİK, dedesi Halil ERÇELİK’ten duyduklarına göre ev inşa edildiğinde Halil ERÇELİK 10 yaşlarında imiş. Halil ERÇELİK 1990 yılında 90 yaşında ölmüştür. Bu anlatımlardan da anlaşıldığı kadarıyla ev yaklaşık olarak 1890’larda yapılmış olması gerekir. Zaten evin mimari ve süsleme özellikleri de bu bilgileri doğrular niteliktedir.

Plan: Yapı tescilli olmasına rağmen son derece bakımsızdır (11.07.2003 tarih ve 9937 sayılı tescil). Doğu-batı doğrultusunda planlanan ev, planı, mimarisi ve süsleme özellikleri bakımından Sakarya evleri içinde özel bir yere sahiptir. Yapıda özellikle plan bakımından Sakarya evlerinde pek rastlanmayan, alt katta “İç sofalı plan tipi” üst katta ise ”Dış sofalı plan tipi” uygulanmıştır.

Çevre duvarları sonradan inşa edilen küçük bir bahçenin içinde yer alan eve güney-batı köşeden üç basamaklı taş merdivenle, dış tarafı iki parçalı ahşap kemerli eyvan şeklindeki bir girişle geçilmektedir. Yuvarlak ahşap kemerler biri bağımsız üçü duvarla bitişik ahşap direkler tarafından taşınmaktadır. Buradan çift kanatlı ahşap cümle kapısı bir küçük hole açılmaktadır. Kapının iki yanında yer alan birer pencere ile aydınlatılan bu holden bir kapı ile kuzeydeki odaya giriş sağlanmıştır. Bu bölümden ortadaki sofaya iki kanatlı ahşap bir kapı ile geçilmektedir. Ortadaki sofa dikdörtgen planlı olup alt kat mekanları iki yanına dizilmiştir. Doğu yönde üst kat merdivenlerine geçilen yuvarlak kemerli bir açıklık, depo ve tuvalet yer almaktadır. Batı yönde ise dışa taşkın, bir pencere ile giriş eyvanına, bir kapı ile de ara hole açılmakta olan büyük bir oda yer alır. Bu odaya ayrıca sofadan da bir kapı ile geçilmektedir. Batı cephesinde üç dikdörtgen pencerenin yer aldığı bu odanın kuzey cephesindeki iki dikdörtgen pencere sonradan kapatılmıştır. Bu oda, ara holden olan girişi, büyüklüğü ve iki yönden sokağı gören pencereleri ile evin başodası olarak kullanılmıştır. Başodanın doğu yanına bitişik olan ve orijinalde kiler veya sandık odası olarak kullanılan dar, uzun odanın içi sonradan değiştirilerek mutfağa dönüştürülmüştür. Mutfağın kuzey-doğusunda yer alan köşe odası da orijinalde mutfak iken değiştirilerek oda yapılmıştır. Bu odanın içinden açılan bir kapı ile arka bahçeye ulaşılmaktadır. Sofanın doğu duvarında yer alan iki dikdörtgen pencere sonradan kapatılmıştır. Evin en çok onarım gören ve orijinal özellikleri bozulan bölümü giriş katıdır.

Evin orijinal özelliklerini büyük ölçüde koruduğu üst katta alt kattan farklı olarak “dış sofalı plan tipi” kullanılmıştır. Alt katı ile üst kat arasında bağlantıyı sağlayan merdivenden sonra ahşap bir kapı ile geçilen sofanın iki yanını mekânlar “L” şeklinde kuşatmıştır. Güney yönde sonradan kapatılan iki, batı yönden üç dikdörtgen pencere ile aydınlatılan sofa oldukça ferah ve aydınlık bir mekân etkisi bırakmaktadır. Sofanın doğu yönünde bir tuvalet ve kiler, kuzey yönde ise iki oda yer almaktadır. Bu odalardan kuzey-doğu köşede olanı, kuzey ve doğu cephelere üçer pencere ile açılmaktadır. Doğu cepheye bakan pencerelerden ikisi sonradan kapatılmıştır. Bu oda sonradan yapılan onarımlarla orijinal özelliklerini tamamen kaybetmiştir. Odanın güney duvarında çift kanatlı bir de gusül dolabı bulunmaktadır. Orijinal özelliklerini koruyan kuzey-batı köşedeki oda ise batı cephesinde iki, kuzey cephesinde yer alan üç adet pencere ile aydınlatılmıştır.

Malzeme ve Teknik: Yapı subasman seviyesine kadar kırma moloz taş; üst katlar ahşap-karkas tekniğinde, iki katlı olarak inşa edilmiştir. Duvarlar bağdadî, üzeri saman katkılı çamurla sıvanmış ve pembe boya ile boyanmıştır. Üç omuz çatı alaturka kiremit ile kapatılmıştır. Duvar yüzeylerinde yer alan sıva yer yer dökülmüş, sonradan bir kısmı onarılmıştır.

Dış cephelerini kaplayan sıvaların yer yer döküldüğü evin dikkat çeken cephesi girişin de yer aldığı batı cephesidir. Evin köşeleri ve pencere araları ahşap plastırlarla dikey şekilde bölünmüştür. Kaide kısımları kademeli bir şekilde daralan plastırların üzeri yivlidir. İki katı ayıran ve hafif dışa taşkın yatay ahşap plastır ile cephede yatay dikey denge sağlanmıştır. Batı cepheye alt katta üç, üst katta beş olmak üzere toplam sekiz adet pencere yerleştirilmiştir. Dikdörtgen formlu pencerelerin etrafları ahşap profillerle çerçevelenmiştir. Alt profiller köşelerde kademeli küçük konsollarla desteklenmiş olup pencerelerin üzerleri üçgen alınlıklarla sonuçlandırılmıştır. Alt kattaki üç pencere dışa bombeli şekilde taşan demir şebekeli kafeslerle teşkilatlandırılmıştır. Güney batı köşede yer alan eyvan biçimli girişin cephesinde yer alan biri dar biri geniş iki yuvarlak ahşap kemer, iki ahşap direk tarafından taşınmaktadır. Dar saçakları tutan oymalı furuşlar, batı cephede yer alan plastırlarla bütünlük sağlamaktır. Evin diğer cepheleri oldukça yalın ve bezemesiz olup basit dikdörtgen çerçeveli pencerelerle hareketlendirilmiştir.

İç mimaride zemin kat onarımlarla orijinal özelliklerini kaybetmiştir. Üst kat duvarlarını süsleyen kalem işi süslemelerin benzerleri bu katta da bulunurken sonradan üzerleri beyaz badana ile tamamen kapatılmıştır. Bu katta üst kata çıkılan merdivenlere açılan ahşap yuvarlak kemer ile yanında yer alan üstü camekânlı, altı kapaklı dolap orijinal yapıdan kalmıştır. Alt kata göre orijinal özelliklerini daha çok koruyan üst katın kuzey-doğu odasında bulunan çift kapaklı ahşap gusül dolabı da orijinaldir.

Süsleme: Süsleme bakımından dikkati çeken ilk yer çift kanatlı giriş kapısıdır. Aynalı ahşap kapının üzeri etrafları kademeli silmelerle çerçevelenmiş panolara bölünmüş olup ortadaki panoların göbeğine birer kabara yerleştirilmiştir. Kapının üzeri üçgen bir alınlıkla sonuçlandırılmıştır. İç mimaride evin orijinal süslemelerinin asıl görüldüğü yer üst katıdır. Sofa ve kuzey-batı köşede yer alan oda tavanlarındaki ahşap süslemeler, duvarlardaki kalem işi süslemeler oldukça dikkat çekicidir.

Oldukça geniş ve gösterişli olan sofanın tavanı ahşap çıtakâri tekniğinde süslenmiş olup, yüzeyi tavan göbeğinde yedi kollu bir yıldız motifinin etrafında gelişen sekiz kollu yıldız motifleri ve bunların aralarına yerleştirilmiş uçları sivriltilmiş haç motiflerinin oluşturduğu bir kompozisyon ile kaplanmıştır. Çıtaların dış yüzeyleri ve göbekte yer alan yıldız motifleri altın yaldız boya, zemin ise krem renkli yağlı boya ile boyanmıştır. Böylece tavanda renkli fakat duru bir süsleme elde edilmiştir.

Sofanın duvarları kalıp kullanılarak Neo-Klasik üslupta kalem işi motiflerle süslenmiştir. Doğu ve güney duvarlarda bir, kuzey duvarında iki pano halinde yer alan kalem işi süslemeler oldukça renkli ve gösterişlidir. Duvarlar tavana yakın kısımdan altın yaldız renkteki konturlarla çerçevelenmiştir. Çerçevelerin duvar ortası ve köşelerine denk gelen kısımları burma şeklinde sonlandırılmış, ortalarına çiçek motifleri yerleştirilmiştir. Mavi zemin üzerine kırmızı konturlarla çerçevelenen panoların ortalarında kıvrık dal ve natüralist bitki motiflerinden meydana gelen madalyonlar, köşelerinde ise aynı karakterde bitkilerin oluşturduğu çeyrek madalyon motiflerinden meydana gelen bir kompozisyon bulunmaktadır. Köşelerdeki çeyrek madalyonlar sapları uzatılmış stilize bitki dalları ile birbirine bağlanmışlardır. Kırmızı, sarı, mavi, yeşil ve mor renklerin kullanıldığı panolar çok gösterişli olup bakımsızlıktan yok olmak üzeredir. Sofanın güney ve doğu duvarlarında yer alan pencerelerin etrafları da kalem işi konturlarla çerçevelendirilerek panolarla uyumlu hale getirilmiştir.

Sofanın kuzey yönünde yer alan odalardan kuzey-doğuda olanı tamamen yenilenmiş olup duvarlardaki kalem işleri badana ile kapatılmıştır. Kuzey-batıda yer alan oda ise tavan ve duvar süslemeleri orijinal özelliklerini korumuştur. Odanın tavanı sofanın tavanına benzer bir kompozisyonla çıtakarî tekniği ile süslenmiştir. Duvarlar ise salondaki kalem işi süslemelerden farklı bir kompozisyon ile ele alınmıştır. Duvarların en üstü tavana yakın yerde, üzerinde Rokoko tarzı bitkilerin oluşturduğu dalgalı bir kuşak çevrelemektedir. Duvar yüzeylerine ise kademeli konturlarla çerçevelenen panolar yerleştirilmiştir. Kare panoların ortaları krem rengi zemin üzerine mor renklerle sonsuzluk prensibine uygun olarak düzenlenmiş, eksene göre kaydırılmış haç çiçeği motifleri yerleştirilmiştir. Köşelerinde ise geometrik formlar içine yerleştirilmiş rumî ve pâlmet motifleri yer almaktadır. Bu motifler elips biçimli formlarla birbirine bağlanmışlardır. Elipslerin içi sarı zemin üzerine ebruyu hatırlatan süslemelerle doldurulmuştur. Panoların dışında açık mavi zemin üzerine koyu mavi renkle yapılan çiçek motifleri dış çerçeveyi oluşturmaktadır. Duvarların alt kısımları ahşap bir pervazla sınırlandırılmış olup iç kısımlarına sarı ve krem rengi boyalarla yalancı mermer görünümü verilmiştir. Evin süsleme bakımından dikkat çeken bir diğer özelliği de pirinç kapı kolları ile kapı kilitleridir. Pirinçten yapılmış zarif kapı kollarının ortaları burmalı olup uçları bitki motifleri ile sonuçlandırılmıştır. Kapı arkasında yer alan kilit sisteminin alt ve üst uçları palmet şeklinde sonuçlanmaktadır. Kilidin benzerleri bölge evlerinde yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır.

Antakyalı Ali Efendi Evi tüm ilgisizliklere rağmen Osmanlı mimarisinde XIX. yy. sonunda karşımıza çıkan Neo-Klasik akımın etkilerini bünyesinde taşıyan bölgedeki nadir sivil mimari örneklerden birisi olarak günümüze kadar ulaşabilmiştir.

Yapılan Onarımlar: Evin batı cephesinin birinci katındaki pencereler kapatılmıştır. Doğu cephesinde ise ev ile bitişik müştemilat ve garaj eklenmiştir. Garaja giriş kuzey cephesinden yapılır. Müştemilata giriş evin içerisindeki bahçeye açılan kapıdan sağlanmıştır. Eve eklenilen müştemilat ile birlikte doğu cephesinin zemin katındaki pencereler kapatılmıştır. Çatıdaki bozulmalar sac malzeme ile korunması sağlanmıştır. Ev askeri karargah binası olarak da kullanılmıştır.

Antakyalı Ali Efendi Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız: https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4493

Adı: Konut – 31 (Meryem Boycan Evi olarak da bilinmektedir.)

Mülkiyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 1923

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.Kurulunun 679 Sayılı Kararı

Tescil Tarihi: 01.09.1923

Türü: Sivil mimari

Şimdiki Kullanım: Konut

Adres: Rüstem Paşa Mahallesi, İstasyon Caddesi, Numara:35, Sapanca / SAKARYA

Genel Tanım: Taş temel üzerine iki katlı olan yapı da ahşap kagir tekniği uygulanmıştır. Dış cephesi toprak sıvalıdır. Üst örtüsü kiremit kaplı kurma çatılıdır. Pencereler dikdörtgen formlu ve ahşaptır. İkinci kat sofasının dışa çıkıntı yapan cumba çatısı üçgen alınlıklıdır. Binanın giriş cephesinde, giriş kısmının üzerinde iki adet ahşap eliböğründe ile
desteklenen cumbası bulunmaktadır. Yapının kat silmelerinde ve üçgen alınlık kısmında ahşap işçiliği göze çarpmaktadır.

Yeri: Rüstem Paşa Mahallesi İstasyon Caddesi No: 37’de bulunmaktadır.

Tarihçe: Tescili yapılan (0l.09.1989 tarih ve 680 sayılı tescil ) evin yapım tarihi ile ilgili herhangi yazılı bir belge yoktur. Ancak çevredeki esnaf evin doksan yıllık olduğunu belirtmektedirler. Bu ifadelerden de anlaşılacağı kadarıyla ev XX. yy. başlarından kalmış olması gerekir. Evin mimari ve süsleme özellikleri de bu tarihi doğrular niteliktedir.

Plan: Son depremde büyük zarar gören ev bugün kullanılmamaktadır. Kapısı kilitli olan eve girilmediği için iç mimarisi ve planı hakkında bilgi edinilememiş sadece dış mimarisi bakımından değerlendirilmiştir. Ancak sofa ve odaların konumunda evin “iç sofalı plan tipi” özellikleri gösterdiği anlaşılmaktadır.

Malzeme ve Teknik: Ev sağlam temeller üzerine oturmaktadır. Bodrum kat üzerine ahşap çatkılı ve moloz taş dolgulu karkastır. Dış duvar yüzeyleri bağdadî üzerine çamur ve kıtıklı kireç ile sıvanmıştır. Kırma çatılı üst örtüsü alaturka kiremitle kaplıdır. Bugün bodrum katın güney-doğu bölümü dükkan olarak kullanılan evin arkasında geniş bir de bahçesi bulunmaktadır.

Ana cephesi caddeye bakan eve dıştan bakıldığında en göze çarpan taraf simetrik görünüşlü cephesidir. 2. kat çıkması altta dikdörtgen üstte kare formlu pencereler, cumba ve cumbanın üçgen alınlığı ile hareketli bir cephe karşımıza çıkmaktadır. Cephenin alt orta eksenine yerleştirilen üzerine ve yanlarına dikdörtgen ışıklıkların yerleştirildiği çift kanatlı ahşap cümle kapısı cephe ile uyumlu bir düzen göstermektedir. Girişin iki yanındaki kıvrık ve zarif ahşap eliböğründeler yukarıdaki cumbayı yüklenmiştir. Eliböğründelerin yan boşlukları tahta kaplamalarla, ön yüzeyleri ise yan yana getirilmiş ahşap çıtalar çakılmak suretiyle kapatılmış ve içleri kuru ot doldurulmuştur. Girişin iki yanında yer alan alt kat odaları ön ve yan cephelere ikişer dikdörtgen formlu ahşap çerçeveli pencere ile açılmaktadır. Cephe boyunca dışa taşıntı yapan üst kat zarif kıvrımlı ve kısa eliböğründelerle taşınmıştır. Üst kat cephesinin ortasında dışa taşıntı yapan cumba yer almaktadır. Ön cephesinde büyük kare bir pencerenin yer aldığı cumbanın yan duvarlarına da birer dar dikdörtgen pencere yerleştirilmiştir. Cumbanın üzeri üçgen bir alınlık çeklinde sonlandırılmıştır. Üst kat odaları alt kat odalarından farklı olarak ön ve yan cephelere birer büyük kare pencere ile açılmaktadır. Dışa taşkın çatı saçaklarının iç yüzeyi tahtalarla kaplanmıştır. Kat arası ve köşelere yerleştirilen hafif dışa taşkın ahşap hatıllar cepheye denge ve hareket kazandırmıştır.

Süsleme: Yapının içerisine girilmediği için iç mimarideki süslemeler hakkında bilgi edinilmemiştir. Dış süslemeler bakımından dikkat çeken en önemli yer çift kanatlı ahşap cümle kapısıdır. Aynalı kapı kanatları etrafı kademeli profillerle çerçevelenmiş panolara bölünmüştür. Çift kanatlı kapı dört panoya ayrılmış olup alt panolar kare formundadır. Bu panolar en dışta üst kısımları volüt biçiminde sonuçlanan dışa taşkın iki profille çerçevelenmiştir. Bu çerçeveden sonra içe doğru giderek daralan profillerle iç çerçeve oluşturulmuştur. Orta kısımlarında giderek daralan, iç içe yerleştirilmiş ve üzerlerinde stilize yaprak motiflerinin yer aldığı çemberler bulunmaktadır. Çemberlerin göbek kısımlarına ise gül şeklinde birer kabara yerleştirilmiştir.

Bu panoların üst kısımlarında ise daha dar tutulmuş dikdörtgen formlu küçük panolar yer almaktadır. Etrafı dışa taşkın profillerle çerçevelenmiş olan bu panoların ortalarında birer kabartma baklava motifi bulunmaktadır. Alt panolara göre daha gösterişli ve büyük tutulmuş olan üst panoların altlarında gösterişli pirinç kapı kolları bulunur. Panoların etrafları profillerle çerçevelendikten sonra üst kısımları birer mihrabiye nişi şeklinde düzenlenmiş ve ortalarına stilize edilmiş bitki motifleri yerleştirilmiştir. Bir vazo formunda olan bu bitkiler yüzeysel kabartma şeklinde olup üst kısımlarında etrafında stilize yaprakların yer aldığı dairelerin çevrelediği birer kabara biçiminde gül motifi yerleştirilmiştir. Panoların üst kısımları iki yanda uçları mızrak şeklinde sonuçlanan ikişer motifle taçlandırılmıştır.

Dış cephede dikkati çeken bir diğer süsleme de iki katı birdirbirinden ayıran ahşap hatılın yüzeyinde yer alan çıtakâri tekniğindeki ahşap süslemelerdir. Yan yana yerleştirilen zikzak motifler kuşak halinde cepheyi süslemektedir.

Arif Rıza BOYCAN Evi Sakarya ve çevresinde yaygın olarak karşımıza çıkan ev örneklerinden biridir. Sapanca’nın tarihi dokusunun nispeten korunduğu ve Mimar Sinan’ın eseri olan Rüstem Paşa Camii’nin de yer aldığı Rüstem Paşa Mahallesi’nde yer alan yapı son depremde büyük ölçüde zarar gördüğü için kullanılmamaktadır. Yapılacak esaslı bir onarımla eski ihtişamına kavuşacak olan yapı, karşısında yer alan Rüstem Paşa Camii ile tarihi dokuyu tamamlayacaktır.

Yapılan Onarımlar: Harap durumda olan Arif Rıza Boycan evinde yapılan onarımlar herhangi bir değişiklik yönünde değil yalnızca onarım şeklinde olmuştur. Bugün kullanılmayan ev özgün halini korumaktadır.

Arif Rıza Boycan Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4946

Adı: Konut-44

Mülkiyeti: Şahıs

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.Kurulunun 2164 sayılı kararı

Tescil Tarihi: 07.12.1991

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Rüstem Paşa Mahallesi, Çarşıiçi Caddesi, Numara: 10. Sapanca / SAKARYA

Genel Tanım: İki katlı olarak inşa edilen yapıda ahşap kagir tekniği kullanılmıştır. Yapının dış cephesi beton sıvalıdır. Üst örtü kırma çatı olup, çatı kiremit kaplıdır. Pencereleri dikdörtgen formlu ve ahşaptır. İkinci katta ön cepheyi tamamen kaplayan balkon mevcuttur. Balkon üzerindeki çatıyı ahşap sütunlar taşımaktadır. Birinci katla
ikinci kat arasında ikinci katın çıkmasını destekleyen dört adet eliböğründe yer almaktadır

Dış Tanım: Altında fırın bulunan ev çarşı içinde yer almaktadır. Bugün kamu yararına çalışan dernek çalışmalarının yürütüldüğü yapı olarak kullanılmaktadır. Evin girişi batı yönüne bakar. Eve giriş güney cephenin batı tarafında bulunan kapıdan sağlanmaktadır. İç sofalı plan tipi özelliği gösteren tek katlı evin tüm cephesi boyunca uzanan balkonu vardır. (815×95 cm.). Balkon eliböğründeler tarafından desteklenmektedir. Balkon eteğinde cephe boyunca devam eden ahşap süsleme mevcuttur. Balkona açılan çift kanatlı ahşap kapının (130×215 cm.) sağ ve sol yanında odalara ait ikişer pencere yer almaktadır. Pencereler düşey sürgülü ve dört dikey üç yatay kayıttan oluşmaktadır (92×140 cm.). Balkonun üstünü örten ahşap saçaklık üçgen alınlıkla son bulmaktadır.

İç Tanım: Eve güney cephenin batı tarafında yer alan kapıdan girildiğinde hazırlık mekânı olan taşlığa geçilmektedir. 153×260 cm. ölçülerindeki taşlık kısmından sonra 14 basamaklı dönen bir merdiven ile sofaya ulaşılmaktadır. Sofaya açılan beş adet kapı yer almaktadır. Bu kapılardan ikisi evin güney cephesine bakan odalara aittir. Güney-batı odası kare şeklindedir, kuzey-batı odasının sofaya bakan dört adet penceresi bulunmaktadır. Sofanın doğu tarafına konumlandırılmış odalardan güney-doğu yönünde olanının doğu yöne bakan, doğu yönüne bakan odanın güney yönüne bakan birer pencereleri mevcuttur. Doğu yönünde konumlandırılmış olan oda kış odası olarak kullanılmış olup odanın doğu duvarında 172×142 cm. ölçülerinde ocağı mevcuttur. Kuzey-doğu yönündeki bölüm ise ıslak mekânları oluşturmaktadır. Sofanın batı cephesinde yer alan balkona giriş aynı yönde bulunan çift kanatlı ahşap kapıdan sağlanmaktadır.

Malzeme ve Teknik: Ev taş temel üzerine yerleştirilen ahşap hatıllar kerpiç dolgu ile örülmüştür. Kırma çatılı olana evin pencerelerinde, kapılarında, tavanlarında, saçaklarda cephe ortasında yer alan üçgen alınlıkta ahşap malzeme kullanılmıştır. Duvar kalınlıkları 17 cm., tavan yüksekliği 310 cm.’dir.

Süsleme: Evde süsleme açısından sayılabilecek unsurlar batı yöne bakan odaların tavan süslemeleri, kuzey-batı odasının kapısı ve balkona açılan ahşap kapıdır. Kuzeybatı yönde ön cepheye bakan dörtgen odanın tavanındaki süsleme dikkat çekicidir. Tekne tavan kademeli silmelerle şekillendirilmiştir. Tekne tavan göbeğinin etrafı iki sıra birbiri üzerinde devam eden uçları sivri dilim desenleri yer almaktadır. Bir sonraki silmede yer alan damla ve beş köşeli yıldız desenleri birbirini takip etmektedir. Ters yönlü yerleştirilmiş olan dilimli desenler ise bir sonraki silmede yer almıştır. Tavana dört yönde yerleştirilen üçgenler silmelerle şekillendirilmiştir. Bugün kahverengi, kırmızı, yeşil ve beyaz renklerle boyanmış ahşap tavanın tavan eteklerinde de zincir şeklinde devam eden oval bezemeler arasına yerleştirilmiş baklava dilimlerine yer verilmiştir.Yine kademeli silmelerle şekillendirilmiş olan güney-batı oda içerindeki ikinci tavan süslemesi örneği kahverengi, yeşil ve siyah renklerle boyanmıştır. Tekne tavan dikdörtgen formludur. İçe oyuntu yapan tavanın göbek kısmının eteğinde silmelerle şekillendirilmiş uçları sivri dilimler yer almaktadır. Yine aynı tavanın tavan eteği birbirini takip eden baklava desenleri ile bezenmiştir. Balkona geçişi sağlayan ahşap kapının üst panoları cam alt panoları ise ahşaptandır. Ahşap olan alt panoların iç ve dış yüzeylerinde çerçeve içine alınmış dilimli dairesel çiçek deseni yer almaktadır. İç ve dış yüzeyde kullanılan bu desen iç yüzeyde kabartma, dış yüzeyde oyma tekniğiyle çalışılmıştır. Ev içerisindeki kuzey-batı odaya ait ahşap kapının üst panosunda da vazo içerisinde çiçek deseni mevcuttur. Evin cephesinde balkon eteğinde uzanan ahşap hatıl üzerinde silmelerle şekillendirilmiş testere dişli süsleme mevcuttur.

Yapılan Onarımlar: Bugün dernek olarak kullanılan evin batı cephesine bakan iki odanın tavanları boyanmış ve merdiven korkulukları değiştirilmiştir.

Balkayalar Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4556

Adı: Konut-1/Cavit Bey Konağı (Cevat Bey Konağı olarak da bilinmektedir.)

Mülkiyeti: Şahıs

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: K.T.V.K.B K.13517 Sayılı Karar

Tescil Tarihi: 05.02.1982

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Cumhuriyet Mahallesi, Çark Caddesi, Numara: 29, Adapazarı / SAKARYA

Genel Tanım: Bodrum kat üzeri iki katlı ahşap karkas tekniği ile inşa edilen yapının dış cepheleri ahşap kaplanmıştır. Yapının üzeri kırma çatılı olup kiremit kaplıdır. Yapının girişi doğu yönündedir ve altı basamaklı iki yönlü merdiven ile sağlanmıştır. Binanın birinci ve ikinci katı doğu cephesinde çıkma yapmaktadır. Dışa çıkıntı yapan kısımlar dört
adet eli böğründe ile desteklenmiştir. İkinci katta yapının giriş kısmının üstüne denk gelen yerde bir adet balkon bulunmaktadır. Pencere açıklıkları dikdörtgen formlu olup, ahşap kafeslidir.

Yeri: Daha önce Çark Caddesi’nde bulunan yapı kundaklama sonucu yakılarak ortadan kaldırılmıştır. Bugün yerinde boş bir arsa bulunmaktadır.

Tarihçe: Yapının kesin tarihi bilinmemekle beraber üslup özellikleri XX. yy. başlarında yapılmış olduğunu göstermektedir.

Plan: Kuzey-güney doğrultusunda kurulan yapının planı hakkında kesin bir bilgimiz olmamakla birlikte resimlerden anlaşıldığı kadarıyla “orta sofalı plan tipi” özellikleri göstermektedir.

Malzeme ve Teknik: Bodrum kat üzerine ahşap karkas tekniği ile inşa edilen yapının dış cepheleri tahta kaplamalarla kaplanmış, üzeri alaturka kiremit kaplı kırma çatı ile örtülmüştür.

Ana cephesi kuzeye bakan evin girişi doğrudan Çark Caddesi’ne açılmaktadır. Sokaktan altışar basamaklı iki yönlü bir merdivenin ortada birleştiği dik bir merdivenle ulaşılan evin girişi derin bir eyvan şeklindedir.

Evin sokak cephesi 1. ve 2. kat boyunca çıkma yapmaktadır. İçinde giriş kapısının yer aldığı giriş sahanlığı yuvarlak kemerlidir.

Dört adet zarif eliböğründe tarafından taşınan ve dışa çıkma yapan üst kat, alt kat ile aynı simetrik özellikler göstermektedir. Cephenin ortasında girişin üzerine denk gelen kısımda dışa doğru taşıntı yapan demir parmaklıklı bir gezemek bulunmaktadır. Dikdörtgen formlu pencereler tüm katlarda aynı özelliklere sahip olup yarı hizalarına kadar ahşap kafeslerle kapatılmıştır.

Kat araları kademeli ahşap profillerle belirlendiği evin üst kat köşelerinde altlıklı ve başlıklı, üzerleri yivli dışa taşkın plastırlar bulunmaktadır.

Dışa doğru geniş bir şekilde taşıntı yapan çatı saçağı ile duvarlar arasında bağlantıyı sağlayan ajurlu zarif konsollar dikkat çekicidir.

Süsleme: Dış cephede süsleme olarak dikkati çeken ilk önemli unsur derin bir eyvan şeklindeki giriş sahanlığının yuvarlak kemerinin dış yüzeyinde yer alan ahşap süslemelerdir. Kemerin köşe boşlukları ajur tekniğinde stilize bitki motifleri ile doldurulmuş olup ortasında aşağı doğru sarkan ve içi ajurlu bir tepelik bulunmaktadır. Diğer bir ahşap süsleme de pencereleri ahşap kafesleri üzerine ajur tekniğinde yapılmış stilize bitki formlu tepeliklerdir. Çatı ile duvar arasında bağlantıları sağlayan ajurlu zarif ahşap furuşlar dikkat çeken diğer ahşap süslemelerdir.

Evin günümüze ulaşmayan ana giriş kapısı üzerindeki kabartma süslemeleri ile dikkat çekicidir. Çift kanatlı ahşap kapı dört panoya ayrılmış olup alt panolar daha küçük tutulmuş iki dikdörtgen formundadır. Bu panolar en dışta üst kısımları bitkisel formlu konsollar şeklinde sonuçlanan ve gövdeleri boğumlu dışa taşkın iki profille çerçevelenmiştir. Bu çerçeveden sonra içe doğru giderek daralan profiller iç çerçeveyi oluşturulmuştur. Panoların orta kısımlarına iki kademeli gül şeklinde birer madalyon yerleştirilmiştir. Bu panoların üst kısımlarında zarif kapı kolları yer almaktadır. Alt panolara göre büyük tutulmuş olan üst panolar ise daha gösterişli olup altları boğumlu ve kademeli başlıkları bulunan ikişer sütunce tarafından çerçevelenmiştir. Panoların ortalarında bir vazo işinden çıkan yanlara ve yukarı doğru gelişen stilize edilmiş bitkilerden oluşan kompozisyonlar şeklinde düzenlenmiştir. Bu panoların üst kısımlarında ise stilize bitki formlu zarif birer tepelik yerleştirilmiştir.

Evin süslemeleri hakkında elimizdeki diğer bir belge de Sakarya Müzesi arşivinden aldığımız karo döşeme mozaiklerine ait resimlerdir. Giriş merdivenlerinin yanları ve sahanlığına ait olduğunu tahmin ettiğimiz bu döşeme mozaiklerinin ortası krem rengi zemin üzerine koyu ve açık yeşil renkli, sekiz kollu yıldız motiflerinin eksene göre kaydırılması ile oluşturan bir kompozisyon şeklinde düzenlenmiştir. Uzunca baklava motifi şeklindeki her bir yıldız kolu açık ve koyu yeşil renklere boyanarak hareketlilik sağlanmıştır. Ortadaki bu kompozisyonun etrafını krem rengi zemin üzerine stilize edilmiş asma dallarından oluşan bir bordür çevrelemektedir. Süpürgeliklerde de sivastika motiflerinin yatay yerleştirilmesinden oluşan bir bordür bulunmaktadır. Benzer döşeme mozaikleri Taraklı Çakırlar Konağı’nda cephelerde süsleme malzemesi olarak kullanılmıştır.

İç mimarisi ve süslemeleri hakkında bilgi sahibi olamadığımız Cevat Bey Konağı gösterişli dış mimarisi ile Sakarya evleri içinde özel bir konuma sahipken bir yangın sonucu tamamen ortadan kaldırılmıştır.

Cavit Bey Konağı galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4589

Adı: Konut – 53 / Çakırlar Evi

Mülkiyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 1910

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.Kurulunun 679 sayılı kararı

Tescil Tarihi: 23.03.1991

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Ulucami Mahallesi, Yıldırım Sokak., No:1 Taraklı/SAKARYA

Genel Tanım: Yapı moloz taş temel üzerine ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu olarak inşa edilmiştir. Duvar yüzeyleri saman katkılı toprak sıvalıdır. Sıvanın üzeri sonradan boyanmıştır. Çatı beşik cat formunda olup alaturka kiremitle kaplıdır. Meyilli
bir arazinin yamacı üzerine kurulan ev zemin, iki kattan oluşmaktadır. Bu meyilli arazi yapısından dolayı zemin kattaki hayatın girişi evin doğu cephesinden, birinci katın girişi kuzey cepheden sağlanmıştır. Uygun olmayan arazi yapısından dolayı evin planı çarpık bir biçimdedir. Birçok onarımlarla günümüze ulasan yapının iç mimarisinde orijinal süsleme görülmektedir.

Yeri: Yapı ilçe merkezinde Yıldırım Sokak ile Özkaraman Sokağı’nın kesiştiği noktada No: 1’de bulunmaktadır .

Tarihçe: Tescilli olan evin yapım tarihi ile ilgili herhangi bir yazılı belge yoktur. Ancak evin şimdiki sahiplerinin anlatımlarına ve tescil fişine göre 1910 yılında Abdullah ÇAKIR tarafından yaptırılmıştır.

Plan: Meyilli bir arazinin yamacı üzerine kurulan ev zemin (hayat), 1. ve 2. kattan oluşmaktadır. Bu meyilli arazi yapısından dolayı zemin kattaki hayatın girişi evin doğu cephesinden, 1. katın girişi kuzey cepheden sağlanmıştır. Evin 2. katı sonradan 1. katla bağlantısı kesilerek ayrı bir eve dönüştürülmüş, girişi ise sonradan açılan bir kapı ile batıdan sağlanmıştır. Uygun olmayan arazi yapısından dolayı evin planı çarpık bir biçimdedir.

Hayat meyilli arazinin yapısından dolayı evin tüm altını değil sadece doğu bölümünü kaplamaktadır. Düzgün olmayan dikdörtgen bir plan özelliği gösteren bu bölüm doğu cepheye bir kapı iki mazgal pencere, kuzey cepheye ise sonradan açılan bir küçük kapı ve kepenkli küçük bir pencere ile açılmaktadır.

1.Kat plan olarak ”orta sofalı plan tipi” özelliklerini göstermektedir. Kuzey cepheden, zemin seviyesinde çift kanatlı ahşap bir kapı ile geçilen giriş eyvanından sonra dört basamaklı ahşap bir merdivenle orta sofaya ulaşılmaktadır. Bu kısımda eskiden pekmez konulan bir kuyu bulunmaktadır. Kuyunun etrafı paladyen ile kaplanmıştır. Oldukça geniş tutulan orta sofa dört yöne dört eyvan şeklinde açılmakta, köşelerinde ise birer oda bulunmaktadır. Giriş eyvanının tam 505 Kül.Tab.Var.Kor.Gen.Müd.Bursa Kül.Tab.Var.Kor.Kur.’nun 0l.09.1989 tarih ve 675 sayılı tescil kaydı. karşısında yer alan güney eyvanı bir kapı ile dışa açılmıştır. Bu kapı sonradan kapatılarak pencereye dönüştürülmüştür. Bu eyvanın içinde üst kata çıkılan, ancak sonradan kapatılan merdivenler bulunmaktadır. Her iki eyvan kapılar üzerinde yer alan ışıklıklarla aydınlatılmıştır. Ayrıca doğu yönde yer alan her iki köşe odalarının duvarından açılan iki pencere ile de sofa aydınlatılmıştır. Batı eyvanının önü sonradan kapatılarak banyoya dönüştürülmüştür. Doğu eyvanı ise cepheye yerleştirilen iki pencere ile önündeki gezemeğe açılmaktadır.

Girişleri eyvan içinde sağlanan doğu cephedeki köşe odalarından güney-doğuda olanı dikdörtgen bir plana sahip olup doğu cephesinde yer alan iki dikdörtgen pencere ile aydınlatılmıştır. Bu odanın güney duvarının ortasında sonradan kapatılan bir ocak nişi ve iki dolap bulunmaktadır. Kuzey–doğu köşede yer alan oda daha geniş olup kuzey ve doğu cephelere üçer adet dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Her iki odanın batı duvarlarında açılan birer küçük pencere ile orta sofaya bağlantıları sağlanmıştır.

Sofanın batı yönünde yer alan köşe odalarından kuzey batıda olanı arazinin eğiminden dolayı iki küçük dikdörtgen pencere ile kuzey cepheye açılmaktadır. Güney batıda yer alan oda ise mutfak olarak kullanılmakta olup pencere güney cephede iki penceresi bulunmaktadır.

1.kat ile aynı plan özelliği gösteren 2. katın içerdeki bağlantı merdivenleri kapatılarak ayrı bir ev olarak düzenlenmiş, girişi arazinin meyilli yapısından faydalanılarak evin batı cephesinden sağlanmıştır. Uzun bir hol biçimindeki batı eyvanının ortasından sonradan açılmış bir kapı ile orta sofaya ulaşılmaktadır. Oldukça geniş tutulmuş orta sofa dört yöne dört eyvan şeklinde açılmış, köşelerine ise odalar yerleştirilmiştir.

Giriş eyvanının tam karşısında yer alan doğu eyvanı doğu cephesinde yer alan gezemeğe, ortada çift kanatlı ahşap bir kapı ve iki yanına yerleştirilmiş birer dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Oldukça geniş tutulmuş kuzey eyvanının duvarı yapının genel ekseninden hafif içeri alınarak iki yuvarlak kemerli pencere ile kuzey cepheye açılmıştır. Batı eyvanının önü sonradan kapatılarak tuvalet ve banyoya dönüştürülmüştür.

Köşe odaları zemin kat odaları ile aynı plan özellikleri göstermekte olup zemin kat odalarından farklı olarak girişleri pahlanmış köşelere yerleştirilmiştir. Sofanın doğu yönünde yer alan odalardan güney-doğu köşede yer alanı doğu cepheye iki dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Güney duvarında ortada bir ocak nişi ve iki yanına yerleştirilmiş ahşap kapılı iki dolap bulunmaktadır. Odanın kuzey duvarını ortasına yerleştirilmiş küçük bir dikdörtgen pencere ile doğu eyvanına bağlantısı sağlanmıştır. Kuzey-doğu köşede yer alan oda boyut olarak daha büyük tutulmuş olup kuzey ve doğu cephelerden üçer dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Aydın, geniş ve iki cepheden sokağı gören bu oda evin baş odası olarak kullanılmıştır.

Orta sofanın batısında yer alan odalardan güney-batı köşede yer alanı tıpkı zemin katta olduğu gibi mutfak olarak kullanılmaktadır. Güney duvarında yer alan iki küçük dikdörtgen penceresi bulunmaktadır. Kuzey-batı köşede yer alan oda ise arazi yapısından dolayı çarpık bir plana sahip olup kuzey cepheye iki dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Bu odanın kuzey duvarı dışa doğru taşıntı yaptığı için kuzey ve batı yönlerine dar, dikdörtgen iki küçük pencere daha yerleştirilmiştir. Odanın batı duvarının ortasında şimdi kullanılmayan bir ocak ve onun güney tarafına yerleştirilen bir dolap bulunmaktadır .

Malzeme ve Teknik: Yapı moloz taş temel üzerine ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu, üzeri saman katkılı toprak sıvalıdır. Sıvanın üzeri sonradan boyanmıştır. Çatı beşik çatı formunda olup alaturka kiremitle kaplıdır. Sonradan yapılan onarımlarla iç mimaride orijinal özellikleri bir hayli bozulan yapı günümüzde iki ayrı ev olarak kullanılmaktadır.

Asıl girişi doğu cepheden sağlanan hayat moloz taş duvarlar üzerine kurulmuş olup tek bölümden oluşmaktadır. Bu gün odunluk olarak kullanılan bu bölümün üzeri kalın ağaç merteklerle kapatılarak giriş katına zemin oluşturulmuştur. Üst örtüsü kalın ahşap direklerle taşınmıştır.

Evin 1. katına kuzey yönden, üzerinde ahşap kafesli dikdörtgen bir ışıklığın bulunduğu çift kanatlı ahşap bir kapı ile geçilmektedir. Derin ve geniş tutulan giriş eyvanından sonra dört basamaklı ahşap bir merdivenle orta sofaya ulaşılmaktadır. Merdivenin iki yanında bulunan ahşap bir muşabak, sofa ile giriş eyvanının arasını kapatmıştır. Ortada yer alan geniş sofa, bol pencerelerle aydınlık ve ferah bir mekân etkisi bırakmaktadır.

İç mekândaki onarımlarla birçok özelliğini yitiren zemin kat odalarından güney-doğu köşede olanının güney duvarının ortasında yer alan ocak nişi sonradan ahşap malzeme ile kapatılmıştır. Ocak nişinin iki tarafında ise üzeri verniklenmiş, çift kapaklı, ahşap iki dolap yer almaktadır. Dolaplardan batıda olanı gusül dolabı iken sonradan fonksiyonu değiştirilerek yüklük haline getirilmiştir.

Kuzey-doğu köşede yer alan odanın iki cephesi sokağa baktığı için üçer dikdörtgen pencere ile aydınlatılmıştır. Daha büyük olan bu oda geniş ve ferah bir yapıya sahiptir. Odanın batı duvarının ortasında sofa ile bağlantıyı sağlayan üst kısmı cam kanatlı bir pencere bulunmaktadır.

Sofanın batı yönünde yer alan köşe odalarından güney batıda olanı onarımlarla içerisi tamamen değiştirilerek mutfak olarak kullanılmaktadır. Önü kapatılan batı eyvanı ise içinde değişiklikler yapılarak banyo ve tuvalete dönüştürülmüştür. Kuzey-batı köşede yer alan oda iki dikdörtgen pencere ile kuzey cepheye açılmakta olup iç mimarisinde orijinal bir özellik kalmamıştır.

Zemin katta taban döşemesi ahşap rabıta şeklinde olup tavanlar sonradan sunta ve kontrplak ile kapatılarak üzerleri yağlı boya ile boyanmıştır.

Girişi sonradan batı yönden açılan 2. kat malzeme ve teknik bakımından 1. katla benzerlik göstermektedir. Uzun ve dar bir koridor şeklindeki batı eyvanının ortasına açılan demir bir kapı ile geçilen orta sofa geniş ve ferah bir mekân etkisine sahiptir. Sofanın doğu yönünde yer alan odalardan güney doğu-köşede olanının güney duvarında bir ocak nişi ve iki ahşap kapaklı dolap bulunmaktadır. Bugün kullanılmayan ocak nişinin önü ahşap malzeme ile kapatılmıştır. Sofanın kuzey-doğu köşesinde yer alan ferah ve aydınlık oda evin başodası olarak kullanılmıştır.

Sofanın batısında, güney batı köşede yer alan mutfağın içerisi onarımlarla değiştirildiği için orijinal bir özelliği kalmamıştır. Kuzey batı köşede yer alan odanın batı duvarında bir ocak nişi ve bir gusül dolabı bulunmaktadır. Ocak nişi kullanılmadığı için önü ahşap malzeme ile kapatılmıştır. Gusül dolabının da fonksiyonu değiştirilerek yüklüğe dönüştürülmüştür. 1. katın döşemesi ahşap rabıta şeklinde olup tavanlar ise ahşap çıtalıdır.

Dış cephelerde kat araları ve köşeler ahşap hatıllarla belirlenmiştir. Duvarların alt seviyelerinde sonradan yapılmış, özgün olmayan su basmanı olarak kullanılan  kaplama taşlar bulunmaktadır. Duvarlarda sıva ve boyada dökülme ve renk değişimi görülmektedir. Ahşap kuşaklarda dökülme, böceklenme, renk değişimi ve çürüme mevcuttur.

Doğu cephesinin ortasında yer alan 1. ve 2. kat gezemekleri dışa doğru taşırılmış olup köşelere yerleştirilen kademeli başlıklara sahip ahşap sütunlar tarafından taşınmaktadır. Gezemeklerin üst kısımlarında ön ve yanlarda perde kemer şeklinde ahşap kostrüksiyonlar bulunmaktadır. 1. kat gezemeğinin üzeri üçgen alınlıkla sonuçlandırılmıştır. Doğu cephedeki 2. kat gezemek pencereleri ve kuzey cephedeki eyvan pencereleri hariç bütün pencereler dikdörtgen formlu ahşap çerçevelidir. Dikey sürgülü pencerelerin alt bölmeleri çift kanatlıdır. Pencerelerin üst kısımlarında renkli buzlu cam kullanılmıştır. 2. kat gezemeğinin içinde yer alan iki pencere ile kuzey eyvanında yer alan iki pencere dikdörtgen formlu yuvarlak kemerlidir. Bu pencerelerin üst kısımlarında da renkli cam kullanılmıştır. Dışa taşkın çatı saçakları sonradan özgün olmayan metal malzemeden yapılmıştır.

Süsleme: Birçok onarımlarla günümüze ulaşan yapının iç mimarisinde orijinal süsleme görülmektedir. 1. kat giriş eyvanı ile orta sofa arasına ahşaptan bir muşabak yerleştirilmiştir. Muşabakın etrafında ve üzerinde yer alan kaytanlar ile yüzeylerde yer alan ajur tekniği ile yapılmış çiçek motifleri dikkat çekicidir. Muşabakın üst bölümü ise ahşap çıtaların çapraz olarak üst üste yerleştirilmesi ile bir kafes oluşturulmuştur. Kafeslerin ve etrafını çevreleyen kaytanların üzeri pembe, diğer yüzeyler krem rengi yağlı boya ile boyanmıştır. Orta sofanın tavanı da sonradan kontrplak tabakalarla kaplanmıştır. Kademeli bir şekilde içe doğru daralan tavanın etrafı ve göbek kısmında günümüzde bölgede yaygınlaşan ve makinelerle yapılan ahşap süslemelerle kaplanmıştır. Ahşap tavan krem rengi, süslemeler ise pembe renk yağlı boya ile boyanmıştır.

Dış mimaride dikkat çeken diğer bir süsleme de doğu cephede yer alan 1. ve 2. kat gezemeklerinde yer alan ahşap süslemelerdir. Kademeli başlıklara sahip ahşap sütunlar üzerinde taşınan gezemeklerin ön ve yan cephelerinin üst kısımlarına ahşaptan perde motifleri yerleştirilmiştir. Bu perde motiflerinin içleri ahşap çıtaların üst üste yatay yerleştirilmesi ile kafes oluşturacak şekilde doldurulmuştur. Gezemeklerin zarif  demir korkulukları ise iki ucu kıvrımlı volütlerin sırt sırta yerleştirilmesi ile oluşan bir kompozisyon şeklinde düzenlenmiştir.

Evin süsleme bakımından dikkat çeken en önemli unsurlarından birisi de 1. kata girişi sağlayan çift kanatlı ahşap kapının üzerinde yer alan kapı kilidi ve tokmağıdır. Yatay oval biçimli kapı tokmağı döküm tekniği ile yapılmış olup malzemesi demirdir. Ağzı yukarı doğru olan bir “C” şeklindedir. Uçları volütlüdür. Gövdenin alt ortasında, bastırılarak yapılmış parmak izine benzer, ortadaki büyük yanlardaki küçük, yan yana üç tane şekil vardır. Tokmak çevresinin kapı dışında kalan baş kısmı, yatay kısa bir boru şeklindedir. Tokmağın üst ucunda bulunan çıkıntıları bu küçük borunun uçlarına takılırlar. Aynası kapı çivisinden yukarı doğru dik duran bir yaprak biçimindedir. Aynanın içerisi ajur tekniği ile yukarı doğru giderek yükselen dikey oylumlarla süslenmiştir. Alt parçayı oluşturan kabara daha küçük ölçülerde olup palmet yaprağını hatırlatmaktadır. Bunun da içerisi ajur tekniği ile oylumlanmıştır. Kapının arkasında bulunan demir kilidin ana gövdesini oluşturan alt tablası dikdörtgen formlu olup alt ve üst kısımları iki yana kıvrılan volüt biçimli stilize edilmiş bitki formları ile taçlandırılmıştır. Bu taçlar stilize edilmiş, başları iki yana dönük kartal motiflerini de hatırlatmaktadır. Ana gövdenin üzerinde yer alan kilit düzeneği ise alt kısmı zarif bir kıvrım üzerine oturmakta, üst kısmı ise kademeli zarif iki palmet motifinden meydana gelmektedir. Kapı kilidinde ve tokmağında korozyon meydana gelmiştir.

Bir diğer demir süsleme de doğu cephede yer alan 1. ve 2. kat gezemeklerin demir korkuluklarıdır. Demir şebekeler iki sıra halinde, sırt sırta vermiş ve uçları volüt şeklinde sonuçlanan motiflerden meydana gelmektedir.

Çakırlar Evi, Taraklı ev mimarisinin tipik özelliklerini bünyesinde taşıyan evlerden birisidir. Son dönemlerde yapılan bilinçsiz onarımlar ve değişikliklerle bazı orijinal özelliklerini yitirmişse de yöredeki büyük aile yapısına ve yağışlı iklime uygun mimarisi ile bölgenin kültürel zenginliğini günümüze aktaran nadir örneklerden birisidir.

Çakırlar Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4611

Adı: Konut – 54/ Çakırlar Konağı(Çakıroğlu Konağı olarak da bilinmektedir.)

Mülkiyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 1905

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: 1639

Tescil Tarihi: 23.03.1991

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Genel Tanım: Yapı Taraklı ilçe merkezinde Yıldırım Sokak ile Santral Sokağın kesiştiği noktada No: 1’de bulunmaktadır. Meyilli bir arazinin yamacı üzerine kurulan ev, zemin (hayat]ve iki kattan oluşmaktadır. Evin ana girişi doğu cephesinin tam ortasına bulunmaktadır. Ana girişin önünde duvar hizasından sokağa tasan, kuzey yönden
üç basamaklı bir tas merdiven yer alır. Demir korkuluklu bu merdiven sahanlığından sonra üç parçalı, ahşap kemerli eyvan seklindeki girişe geçilir. Yapı moloz tas temel üzerine ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu olarak inşa edilmiştir. Duvar yüzeyleri saman katkılı toprak sıvalıdır. Sıvanın üzeri kıtıklı kireç ile badanalanmıştır. Çatı kırma çatı formunda olup alaturka kiremitle kaplıdır. Çakıroğlu Konağı’nın iç mekânda orijinal süslemelerin görüldüğü yer evin ikinci katıdır. Orta sofanın üzerini örten sekizgen ahşap tekne tavan iki kademeli olup alttan aşağı doğru sarkan dilimli bir bordürle belirlenmiştir. Benzer bir bordürle sınırlanan alt kademe içe doğru kavis yaptıktan sonra dik olarak
devam etmektedir. Tavanın tahtaları yan yüzeylerde duvarlara paralel, orta bölümde ise doğu-batı doğrultusunda uzanmakta olup aralarındaki derzler çıtalar çakılmak suretiyle kapatılmıştır.

Yeri: Yapı ilçe merkezinde Yıldırım Sokak ile Santral Sokağın kesiştiği noktada No: 1’de bulunmaktadır.

Tarihçe: Tescilli (0l.09.1989 tarih ve 675 sayılı tescil ) olan evin yapım tarihi ile ilgili herhangi bir yazılı belge yoktur. Ancak tescil kaydına göre 1905 yılında yapılmıştır. Üslup özellikleri de bu tarihi doğrulamaktadır.

Plan: Meyilli bir arazinin yamacı üzerine kurulan ev, zemin (hayat) kat, 1. ve 2. katlardan oluşmaktadır.

Zemin kat meyilli arazinin yapısından dolayı evin tüm altını değil sadece doğu bölümünü kaplamış ve girişi hem evin doğu cephesinden, hem de güney cepheden açılmış çift kanatlı ahşap birer kapı ile sağlanmıştır.

Evin ana girişi doğu cephesinin tam ortasına bulunmaktadır. Ana girişin önünde duvar hizasından sokağa taşan, kuzey yönden üç basamaklı bir taş merdiven yer alır. Demir korkuluklu bu merdiven sahanlığından sonra üç parçalı, ahşap kemerli eyvan şeklindeki girişe geçilmektedir. Çift kanatlı ahşap kapıdan sonra küçük bir merdiven sahanlığına ulaşılmaktadır. Bu sahanlığın iki yanında üst kata geçit veren çift kollu ahşap merdivenler yer alır. Merdivenlerin ortasında da giriş katın arkasında yer alan hayat bölümüne geçilen çift kanatlı ahşap bir kapı bulunmaktadır. Sahanlığının sağında ve solunda girişleri dışardan sağlanan kare planlı iki dükkan yer almaktadır. Merdiven sahanlığı ve dükkanların arkasında uzun bir koridor şeklindeki evin hayat bölümü bulunmaktadır. Bu bölümün girişi evin güney tarafından sağlanan çift kanatlı ahşap bir kapı ile sağlanmıştır. Evin kuzey tarafında bulunan bahçenin içerisine sonradan bazı ek bölümler inşa edilmiştir. Bu bölümlere giriş hayatın kuzey duvarının ortasından açılan bir kapı ile sağlanmıştır.

Eğimli arazi yapısına rağmen oldukça simetrik olan 1. kat, plan olarak ”orta sofalı plan tipi” özellikleri göstermektedir. Zemin kat ile bağlantıyı sağlayan çift kollu merdivenlerle orta sofaya ulaşılır. Orta sofa dört yöne dört eyvan şeklinde uzanmaktadır. Eyvanlardan doğuda olanının içinde zemin katla bağlantıyı sağlayan merdivenler bulunmakta olup ön cepheye üç pencere ile açılmaktadır. Batı eyvanının içinde ise 2. kata çıkılan ahşap merdivenler bulunmaktadır.  Batı duvarında yer alan küçük bir pencere ile bu bölüm aydınlatılmıştır. Kuzey eyvan üç dikdörtgen pencere ile kuzey cepheye açılmıştır. Bu bölümün önüne sonradan bahçe içine yapılan ek bölümden dolayı pencereler kapatılmıştır. Evin güney cephesi eğimli arazi yapısından dolayı hafif çarpıktır. Bu cephede iki köşe odası dışa doğru çıkma yaptığı için eyvan duvarı içeri alınmış ve iki dikdörtgen pencere ile dışa açılmıştır.

Sofanın dört köşesinde dört oda yer alır. Oda girişleri sofanın pahlı köşelerinden yapılmıştır. Sofanın doğu yönünde yer alan odalar kare planlı olup dışa doğru çıkma yapmaktadır. Bu odalar her iki cepheye üçer dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Ayrıca doğu cephedeki çıkmanın iç duvarlarında birer küçük pencere daha açılmıştır. Her iki oda birer küçük pencere ile giriş eyvanına da bağlanmıştır. Bu odalardan kuzey-doğu köşede olanının kuzey cephesindeki üç pencereden ikisi sonradan kapatılmıştır.

Sofanın batı yönünde yer alan köşe odalarından güney-batıda olanı iki pencere ile güney cepheye, bir pencere ile de batı eyvanına açılmıştır. Bu odanın batı duvarında iki adet gömme dolap yer almaktadır. Kuzey-batı köşede yer alan oda mutfak olarak kullanılmakta ve iki dikdörtgen pencere ile kuzey cepheye açılmaktadır. Onarımlarla içerisi bir hayli değişen mutfağın batı duvarında önü sonradan kapatılmış bir ocak ve bir kapaklı dolap yer almaktadır. Mutfağın yanında batı eyvanı içinden sağlanan dar bir koridorla iki bölümden oluşan tuvalete ulaşılmaktadır. Evin en çok tahrip olan katı 1. kattır. Odaların duvarlarını kaplayan plastik boya ve sıvalar dökülmüş, ahşap malzemeler çürümüştür.

1.kat ile aynı plan özelliği gösteren 2. kata batı eyvanı içinden çıkılan ahşap merdivenlerle ulaşılmaktadır. 1. kata göre daha düzgün bir plan özelliği gösteren 2. katın ortasında yer alan orta sofa dört yöne açılan dört eyvan ile uzanmaktadır. Doğu eyvan dışa doğru çıkma yapan cumbaya, kuzey eyvan kuzey yönde yer alan gezemeğe açılmaktadır. Güney eyvanı ise iki pencere ile güney cepheye açılmaktadır. İçinde 1. kat ile bağlantıyı sağlayan merdivenin yer aldığı batı eyvanı bir küçük pencere ile batı cepheye bağlanmaktadır. Bu eyvanın kuzey yönünde bir kapı ile orta sofaya bağlanan küçük bir koridorla batı tarafta yer alan tuvalet ve banyoya geçilmektedir.

Orta sofanın dört köşesine yerleştirilmiş odaların girişleri alt katta olduğu gibi sofanın pahlı köşelerinden sağlanmıştır. Bu odalardan doğu yönde olanlar her iki cepheye üçer pencere ile açılmaktadır. Batı yönde olanlardan güney-batı köşede olan oda güney cepheye iki pencere ile açılmakta, bir pencere ile de batı eyvanı ile bağlantısı sağlanmaktadır. Bu odanın batı duvarına, ortada bir ocak nişi iki yanına da kapaklı gömme dolaplar yerleştirilmiştir. Kuzey-batı köşede mutfak bulunmaktadır. Kuzey cepheye iki pencere ile açılan mutfağın da batı duvarında bir ocak nişi ve bir dolap yer almaktadır.

Malzeme ve Teknik: Yapı moloz taş temel üzerine ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu, üzeri saman katkılı toprak sıvalıdır. Sıvanın üzeri kıtıklı kireç ile badanalanmıştır. Çatı kırma çatı formunda olup alaturka kiremitle kaplıdır.

Tek yönlü, demir korkuluklu beton merdivenle ulaşılan zemin katın ortasında yer alan giriş eyvanı üç parçalı ahşap yuvarlak kemerlerle teşkilatlandırılmıştır. Evin ana giriş kapısı çift kanatlı ahşap bir kapı ile sağlanmıştır. Giriş merdivenin sağında ve solunda ahşap camekânlı ve tek kanatlı kapısı bulunan dükkanlar yer almaktadır. Dükkanların kapıları, camekân kasa ve kanatları yağlı boya ile boyanmıştır.. Dükkanların arkasında bulunan uzun ve geniş bir koridor şeklindeki hayatın zemini taş döşemelidir.

Çift kollu ahşap bir merdivenle geçilen 1. katın iç mekânında, duvar yüzeylerinde yapılan onarımlar nedeni ile orijinal özellikler bozulmuştur. Merdivenlerin ortasında çift kanatlı ahşap bir kapı ile arkadaki hayata bağlantı sağlanmıştır. Odaların duvarları ve tavanlar sonradan plastik boya ile boyanmıştır.

Ortadaki geniş sofa dört yöne dört eyvan şeklinde açılmış, duvar yüzeylerinde açılan çok sayıda pencere ile ferah ve aydınlık bir mekân elde edilmiştir. Sofanın dört köşesinde yer alan köşe odalar düz ahşap tavanlı olup bazılarının duvar yüzeyleri sonradan plastik boya ile boyanmıştır.

2.kat iç mimarisi ve süslemeleri bakımından orijinal özelliklerini önemli ölçüde korumuştur. 1. katla aynı plan özelliği gösteren 2. katın sofasında, eyvan duvarlarında açılan bol pencere sayesinde ferah ve aydınlık bir mekân etkisi sağlanmıştır. Doğu eyvanı dışa doğru taşıntı yapan bir cumba ile sonuçlandırılmış ve önüne bir ahşap sedir yerleştirilerek oturma alanı olarak düzenlenmiştir. Üzeri ahşap tekne tavanla örtülü orta sofanın duvarları kalem işi süslemelerle süslenmiştir. Köşe odalarından güney-doğuda olanı iki sokağın kesiştiği noktada olması ve duvarlarında yer alan kalem işi süslemeleri ile başoda olarak kullanılmıştır. Kuzeydoğu köşede yer alan oda başoda ile aynı özellikler göstermesine rağmen daha sadedir.

Sofanın batısında yer alan köşe odalarından güney-batıda olanı yatak odası olarak kullanılmaktadır. Bu odanın batı duvarında ortada bir ocak nişi iki yanında kapaklı gömme dolaplar bulunmaktadır. Bu dolaplardan çift kapaklı olanı orijinalde gusül dolabı iken sonradan fonksiyonu değiştirilerek yüklük yapılmıştır. Ocak nişi iptal edilerek önü ahşap bir kapakla kapatılmıştır. Kapakların üzeri vernik ile kaplanmıştır.

Kuzey-batı köşedeki mutfağın içerisi onarımlarla bir hayli değişmiştir. Mutfağın batı duvarında ortada bir ocak nişi iki tarafında ahşap kapaklı iki dolap yerleştirilmiştir. Ocak nişi iptal edilmiş ve önü ahşap bir kapakla kapatılmıştır. Kapakların üzeri sonradan yağlı boya ile boyanmıştır.

Çakırlar Konağı galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4640

Adı: Konut – 20/ Diyarbekirliler Konağı

Mülkiyeti: şahıs

Yapım Tarihi: 1915

Orijinal Kullanım: Konut

Tescil Tarihi: 13517

Tescil Tarihi : 05.02.1982

Türü: Sivil mimari

Şimdiki Kullanımı : Konut

Adres: Orta Mahallesi, Altan Sokak (Diyarbekir Çıkmazı), No: 1. Adapazarı/SAKARYA

Genel Tanım: Yapı taş temel üzerine, ahşap kagir tekniğinde iki katlı olarak inşa edilmiştir. Dış cephesi ahşap kaplamadır. Pencereler dikdörtgen formlu ve ahşaptır. Üst örtüsü kiremitle kaplı kırma çatılıdır. Binanın giriş cephesinde, giriş kısmının üzerinde, bir adet ahşap taşıyıcı ile desteklenen balkonu bulunmaktadır.

Yeri: Uzunçarşı’nın kuzey-doğusunda yer alan ve 17 Ağustos 1999 depremi ile birlikte yıkılan Tozlu Camii yanında bulunan ev, depremde hasar görmüş ve daha sonra tamamen ortadan kaldırılmıştır.

Tarihçe: Alicanlar Evi-I’in şu an ki sahibi Cavit ALİCAN’ın ifadesine göre dedesi İbrahim DİYARBEKİRLİ tarafından seferberlik dönüşü 1922-1923 yılları arasında yaptırılmıştır. Cavit ALİCAN annesinden öğrendiği kadarıyla ev dedesi İbrahim DİYARBEKİRLİ tarafından yerli azınlık mimarlara yaptırılmıştır.

Plan: Yapı tamamen ortadan kalktığı için plan özellikleri hakkında kesin bir bilgimiz yoktur. Ancak Sakarya Müzesi arşivinden elde ettiğimiz fotoğraftan anlaşıldığı kadarıyla bodrum kat üzeri iki kat olarak inşa edilen ev “orta sofalı plan tipi” özelliklerini göstermektedir.

Malzeme ve Teknik: Taş duvarlı bodrum kat üzerine ahşap karkas tekniği ile inşa edilen yapının dış cepheleri tahta kaplamalarla kaplanmış, üzeri alaturka kiremit kaplı kırma çatı ile örtülmüştür.

Dış cephe mimarisi bakımından Alicanlar Evi-II’ ye daha çok benzeyen yapının caddeye bakan ana cephesinin oldukça hareketli olduğu anlaşılmaktadır. Kuzeye bakan cepheye paralel yerleştirilen merdivenlerden sonra ana girişin bulunduğu bir sahanlığa ulaşılmaktadır. Merdivenlerin bulunduğu yöne bir tarafı ahşap bir direk üzerinde taşınan dilimli bir kemeri bulunan sahanlığın ortasında yer alan kapı ile 1. kata geçilmektedir. 1. kat odalarından kuzey-batıda olanı giriş sahanlığı hizasında dışa doğru taşıntı yaparak üç dikdörtgen pencere ile cepheye açılmıştır. Bu odanın sahanlığa bakan bir dikdörtgen penceresi daha bulunmaktadır. Kuzey-doğu köşede yer alan oda iki cepheye ikişer dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Orta sofanın doğu ucunda yer alan iki dikdörtgen pencereden sonra dışa doğru taşıntı yapan güney-doğu köşe odası doğu cepheye iki dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Bu odanın taşıntı yapan kuzey cephesinde dar tutulmuş bir dikdörtgen penceresi daha bulunmaktadır. Alt kat ile aynı simetrik düzeni gösteren üst katın kuzey cephesinde giriş sahanlığının üzeri bir gezemek şeklinde düzenlenmiştir. Demir korkuluklu gezemeğin doğu yönünde bir tarafı ahşap bir sütun diğer tarafı duvara dayandırılan dilimli bir kemer yer almaktadır. Kuzey cephesinde ise ortada aşağı doğru sarkan dilimli bir sarkıtla birleşen iki yuvarlak kemer bulunmaktadır. Üst kat odaları alt katla aynı simetrik düzeni göstermektedir. Üst katın orta sofasının doğu ucunda alttan zarif bir eliböğründe üzerinde taşınan ve ahşap bir sütunu bulunan, demir korkuluklu bir gezemek yer almaktadır.

Dış cephe kaplamalarının üzeri boyalı olan evin alt katları ve çatı saçağının altı dışa taşkın ahşap hatıllarla belirlenmiştir.

Süsleme: Sakarya Müzesi arşivinden aldığımız Diyarbekirliler Evi’ne ait tavan fotoğrafı yapının iç mekânının da dış mimarisi gibi görkemli ve süslü olduğu hakkında bilgi vermektedir. Fotoğraflardan tekne tavan formunda olduğu anlaşılan ahşap tavan sofaya ait olması gerekir. Çünkü hem biçim ve süsleme olarak İbrahim DİYARBEKİRLİ tarafından aynı tarihlerde yaptırılan Alicanlar Evi-I’nin 2. kat sofa tavanı ile büyük benzerlik göstermektedir. Etrafı kademeli profillerle belirlenen tekne tavanın en dışındaki geniş kuşağın içi çıtakâri tekniğinde çıtalarla geometrik motifler yapılmıştır. Üzeri torna işi süslemelerin yer aldığı bir kaytandan sonra yer alan geniş sekizgen kuşak tamamen sade tutulmuştur. Üzerinde verev şekilde kazılmış çentiklerin yer aldığı sırt sırta vermiş iki kuşak tavanı dikdörtgene dönüştürülmüştür. Boş bırakılan geniş bir kuşaktan sonra, üzerinde balıksırtı motifinin yer aldığı bir kuşakla çerçevelenen tavanın göbek kısmına bir dairenin ortasına yerleştirilmiş kabara şeklinde çarkıfelek motifi yerleştirilmiştir.

Diyarbekirliler Evi Sakarya evlerinin tipik özelliklerini bünyesinde barındıran önemli örneklerden birisi olan yapı, 1999 depreminde yıkılmış ve günümüze ulaşamamıştır.

Diyarbekirliler Konağı galerisine ulaşmaki için tıklayınız: 
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4677

Adı: Konut – 32 (Mustafa Yığın Evi olarak da bilinmektedir.)

Mülkiyeti: Şahıs

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.Kurulunun 679 sayılı kararı

Tescil Tarihi: 01.09.1989

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Kadı Sokak, Numara: 2. Sapanca / SAKARYA

Genel Tanım: İki katlı taş yapı kagir tekniğinde yapılmıştır. Dış cephesi kireç sıvalıdır. Pencereleri dikdörtgen formda ahşap olup. pencere pervazlarında taş işçiliği uygulanmıştır. Üst örtüsü kiremit kaplı beşik çatılıdır. Giriş bölümünün sağ ve sol kısmında taş işçiliği uygulanmıştır.

Yeri: İlçe Merkezinde Kadı Sokak No: 26/A’da bulunmaktadır.

Tarihçe: Evin tarihini belirten yazılı bir belge yoktur. Ancak Evin şimdiki sahibi Eyüp YIĞIN, önceki sahibinden duyduğuna göre ev tam karşıda bulunan 1899 tarihli Cedid Camii’nden on yıl önce yapılmıştır. Bu ifadelerden anlaşıldığı kadarıyla ev 1890’lı yıllarda yapılmış olması gerekir. Zaten evin üslup özellikleri de bu fikri doğrulamaktadır.

Plan: Tescili yapılmış 461 olan ev güney-kuzey doğrultusunda iki katlı olarak inşa edilmiştir. Bugün dükkan olarak kullanılan alt kat zamanla caddenin yükselmesi sonucu bodrum katı izlenimi kazanmıştır. Bu katta sonradan yapılan onarımlarla orijinal tüm özellikleri kaybolmuştur. Ev bulunduğu arsanın konumundan dolayı kuzey ve batı cepheleri asimetrik bir düzenleme göstermektedir. Plan olarak “iç sofalı plan tipin” nin görüldüğü evin üst katına sokaktan beşer basamaklı iki yönlü bir merdivenle ulaşılmaktadır. Derin bir eyvan şeklinde küçük bir giriş sahanlığın içinde yer alan merdivenlerle ana giriş kapısına varılmaktadır. Arsanın konumundan dolayı asimetrik bir yapısı olan evin batı yanına sonradan eklemeler yapılmak sureti ile genişletilmiştir. Girişten sonra varılan orta sofanın iki yanına yerleştirilen odalardan cephede olanlar diğerlerine göre daha büyük tutulmuştur. Bu odalardan güney-doğu köşede yer alanı cepheden ve kuzey yönden açılan ikişer dikdörtgen pencere ile aydınlatılmıştır. Güney-batıda yer alan odanın ise sadece ön cephesinde iki pencereye yer verilmiştir. Kuzey-doğu köşede yer alan oda doğu cephesinden iki dikdörtgen pencere, sofaya açılan bir kare pencere ile aydınlatılmıştır. Sofanın kuzey-batı köşesinde yer alan odaya 461 Kül.Tab.Var.Kor.Gen.Müd.Bursa Kül.Tab.Var.Kor.Kur.’nun 0l.09.1989tarih ve 680 sayılı tescil kaydı. 145 küçük bir kapı ile geçilmekte, buradan da sonradan onarımlarla birlikte değiştirilen mutfak, lavabo, banyo ve tuvaletin yer aldığı ek bölüme geçilmektedir. Orta sofayı aydınlatmak amacıyla da sofanın kuzey duvarının ortasına küçük bir pencere açılmıştır.

Malzeme ve Teknik: Yapının ana malzemesi taş ve tuğla olup sonradan dıştan beton sıva ile sıvanmıştır. Üst örtüyü oluşturan üç omuzlu çatı alaturka kiremitle kapatılmıştır. Evin dikkat çeken yönü ana cephenin de yer aldığı güney cephesi olup, kat arası ve köşeler hafif dışa taşkın plastırlarla çerçevelendirilmiştir. Çatı kornişi ve dikdörtgen pencerelerin etrafları hafif dışa taşırılmış, cephe hareketlendirilmiştir. Cephenin tam ortasında yer alan girişin iki yanında dışa taşkın plastırlar giriş kemeri seviyesine kadar devam etmekte ve üzerleri dışa taşkın profillerle sonuçlanmaktadır. Derin bir eyvan biçiminde olan girişin kemeri Bursa kemeri formundadır. Yedi basamakla varılan giriş kapısı oldukça büyük ölçülerde ve dikdörtgen formludur. Etrafı dikdörtgen dışa taşkın bir plastırla çerçevelenen ahşap kapı çift kanatlı olup üst kısmında demir şebekeli bir ışıklık bulunmaktadır. Ahşap kanatların alt kısımları birer dikdörtgen ahşap pano şeklinde, üst kısımları ise demir şebekeli camekânlar olarak düzenlenmiştir. Evin iç mimarisi sonraki onarımlarda bir hayli değişmiş olup orijinal özellikler görülmemektedir. Odaların içinde duvarları boydan boya kaplayan ve üst kısımları camekânlı olarak düzenlenmiş dolapların onarımlar sırasında orijinal özellikleri bozulmuştur

Süsleme: Süsleme bakımından fazla zengin olmayan yapının cephesi dikkat çekmektedir. Cephenin ortasında yer alan, yanları zarif kıvrımlı konsollardan oluşan Bursa kemeri formundaki kapı kemeri oldukça gösterişlidir. Diğer önemli süsleme unsuru ise çift kanatlı ahşap kapının iki kanadının üst bölümlerinde yer alan demir şebekelerdir. Sırt sırta vermiş ve uçları volüt şeklinde sonuçlanan motiflerden meydana gelen bir kompozisyon şeklindeki demir şebekeler kapının iki kanadını kaplamaktadır. Sonraki onarımlarla iç mimarisi bir hayli değişen Eyüp YIĞIN Evi, orijinal cephesi Osmanlı mimarisinde XIX. yy. sonlarında etkili olan Neo-Klasik cephe düzenlemesi özelliklerini göstermektedir. Tescilli olmasına rağmen aslına uygun olmayan onarımlarla orijinal özelliği epeyce bozulan yapı onarıma ihtiyaç duymaktadır.

Yapılan Onarımlar: Evin batı yönüne ilaveler yapılmıştır. Evde bugün mutfak olarak kullanılan mekânı batı yönüne eklenen bölüm ile aynı doğrultuda uzatılmıştır. Dükkân olarak kullanılan evin zemin katı ile birinci katı arasındaki bağlantıyı sağlayan sofada yer alan merdiven kaldırılmış ve merdiven boşluğu kapatılmıştır. Yapılan onarımlarla iç mimarisi değişen Mustafa Yığın Ev’i tescilli olmasına rağmen aslına uygun olmayan onarımlarla özgün durumundan uzaklaşmıştır.

Eyüp Yığın Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4688

Adı: Konut – 55/Fenerli Ev

Mülkiyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 19. YY. Son Çeyreği

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: 1639

Tescil Tarihi: 23.03.1991

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Rüştiye Sokak., No:12Taraklı/SAKARYA

Genel Tanım:  Yapı zemin (hayat), iki kat ile fener seklinde yapılmış cihannüma katından oluşmaktadır. Komsu arsaların zorlamasından dolayı çarpık bir plana sahip olan ev kuzey güney doğrultusunda planlanmıştır. İki ayrı girişe sahip olan evin zemin katının ana girişi güney yöndedir. Evin en üst katını teşkil eden cihannüma katına çıkış batı cephesinde bulunan merdivenlerle sağlanmıştır. Bu alan sekizgen olarak tasarlanmış olup, uzun köşelerde iki adet, diğer köşelerde ise birer adet dikdörtgen pencere bulunmaktadır. Fenerli Ev görkemli mimarisine karşılık süsleme özellikleri bakımından oldukça yalındır. İç mimaride sonradan yapılan onarımlar nedeni ile süsleme olarak günümüze bir şey kalmamıştır. Yalnızca ikinci katın orta sofasının üzerini örten ve cihannüma katına da zemin oluşturan tekne tavanın ortasında yer alan ahşap tavan göbeği dikkati çeken tek süslemedir.

Yeri: Yapı ilçe merkezinde Rüştiye Sokak No:12’de bulunmaktadır.

Tarihçe: Tescilli (0l.09.1989 tarih ve 675 sayılı tescil ) olan ev Taraklılı ünlü hattat Saim ÖZEL’in dedesi Haşim Ağa’ya aittir. Saim ÖZEL 1919 doğumlu olduğuna göre ev XIX. yy. sonlarında yapılmış olması gerekir.

Plan: Yapı zemin (hayat) kat, 1. ve 2. kat ile fener şeklinde yapılmış cihannüma katından oluşmaktadır. Komşu arsaların zorlamasından dolayı çarpık bir plana sahip olan ev kuzey-güney doğrultusunda planlanmıştır. İki ayrı girişe sahip olan evin zemin katının ana girişi güney yöndedir. Çift kanatlı ahşap bir kapı ile geçilen bu kat evin hayat bölümünü oluşturmaktadır. Sonradan yapılan onarımlarla bir hayli değişikliğe uğrayan hayat toplam dört bölüme ayrılmıştır. Bu bölümlerden üçüne elverişsiz olmalarından dolayı girilememiştir. Bu bölüm bir pencere ile güney cepheye açılmıştır. Hayatın batı tarafına üst katlarda ıslak hacimlerin elverişsizliğinden dolayı sonradan bir adet banyo ve tuvalet modern malzemelerle yapılmıştır. Girişin sağ tarafında yer alan bölüm ise daha sonra hayat ile arasına bir duvar örülerek ayrılmış ve dükkan olarak kullanılmıştır. Bu dükkan bölümüne giriş evin doğu cephesinde yer alan 2. girişten sağlanmış olup güney ve doğu cephelere ikişer pencere ile açılmıştır. Evin doğu cephesinin ortasında yer alan ve küçük bir merdiven sahanlığına sahip olan 2. giriş önü sonradan duvarla örülerek hayat ile bağlantısı kesilmiştir. Doğu girişinin sağında yer alan bölüm de sonradan bir duvar örülerek hayattan ayrılmış, dışardan bir kapı ve pencere açılmak sureti ile dükkana dönüştürülmüştür. Hayatın kuzey duvarının ortasında, ana girişin tam karşısında üst kata çıkılan ahşap merdivenler yer almaktadır. Bu merdivenlerin solunda ise hayatın devamı olan bir boşluk bulunmaktadır.

Hayatla bağlantıyı sağlayan ahşap merdivenlerle 1. kata çıkılmaktadır. Bu katın batı eyvanı içinde yer alan başka bir ahşap merdiven ile de hayatla bağlantı sağlanmıştır. “Orta sofalı plan tipi” özelliğini gösteren bu katın ortasında yer alan geniş sofa dört yöne dört eyvan şeklinde uzanmaktadır. Eyvanların yanlarına ise odalar yerleştirilmiştir. Zemin kat gibi çarpık bir plana sahip olan orta katın güney eyvanı dışa doğru uzanan ve yanlardan ikişer önde üç pencere ile dışa açılan bir cumba ile sonlanmaktadır. Girişleri eyvanın içinden sağlanan odalardan güney-doğu köşede olanı güney ve doğu cephelere üçer pencere ile açılmaktadır. Bu pencerelerden doğu yönde olanlardan iki adedi sonradan kapatılmıştır. Güney-batıda yer alan oda çarpık planlı ve daha küçük bir oda olup sadece güney cepheye iki dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Zemin katla bağlantıyı sağlayan kuzey eyvanının iki yanında yer alan odalardan kuzey-doğuda olanı mutfaktır. Kuzey-batı köşede yer alan bölüm ise dışa doğru taşırılmış ve kendi içinde üç bölüme ayrılmıştır. Bu bölümlerden dışa taşkın olanı banyo, diğer yerler ise depo olarak kullanılmaktadır. Bu alanlarda pencere bulunmamaktadır. Bunun sebebi de bitişik olarak yapılan depo gösterilebilir. Batı eyvanının batı duvarı boydan boya dolapla kaplı olduğu için sağır tutulmuştur. Diğer eyvanlara göre daha geniş olan doğu eyvanı ise içinden alt katla bağlantıyı sağlayan ahşap bir merdiven bulunmaktadır.Evin 2. katı 1. katta olduğu gibi “orta sofalı plan tipi” özelliği göstermektedir. Ortadaki geniş sofa dört yöne dört eyvan şeklinde uzanmaktadır. Sofanın dört köşesinde ise dört oda yer alır. Oda girişleri sofanın pahlı köşelerinden yapılmıştır. Eyvanlardan güneyde olanı çift kanatlı ahşap bir kapı ile dışa doğru taşıntı yapan bir gezemeğe açılmaktadır. Güney-doğu köşesinde yer alan oda güney ve doğu cephelere üçer pencere ile açılmaktadır. Güney-batı köşede yer alan oda daha küçük olup güney duvarında iki, batı duvarında ise bir küçük pencere ile aydınlatılmıştır. Sofanın doğu ucunda dışa taşıntı yapan doğu eyvanı, cephede üç yanlardan iki pencere ile aydınlatılan bir cumba şeklinde sonuçlanmaktadır. İçinde alt katla bağlantıyı sağlayan merdivenlerin yer aldığı kuzey eyvanı ise daha dar tutulmuş olup içindeki merdiven sahanlığı iki pencere ile aydınlatılmıştır. Bu bölümün kuzey-doğu köşesinde yer alan oda mutfak olarak kullanılmaktadır. Çarpık planlı mutfak doğu cepheye iki, kuzey cepheye bir küçük pencere ile açılmaktadır. Kuzey-batı köşede yer alan ıslak hacimli bölüm batı cephenin dışına taşırılmış olup üç alandan oluşmaktadır. Kuzey-batı cephesinde bulunan alan tuvalet, bu alanın güneye bakan kısmında bulunan alan çamaşırlık, doğuya bakan kısım ise banyo olarak kullanılmıştır. Bu alanlardan tuvalet olarak kullanılan alanın duvarı küçük ölçekte olsa da yıkılmıştır. Dışa taşıntı yapmayan batı eyvanının içinde ise cihannüma katına çıkışı sağlayan merdivenler yerleştirilmiştir. Batı cephede yer alan bir pencere ile aydınlatılan bu bölüm ayrıca yiyeceklerin konulacağı kiler olarak da kullanılmıştır. Geniş sofanın orta kısmında bir tekne tavan oluşturulmuş, bu tavan çatı boşluğuna kadar uzatılmış ve üst katta bulunan cihannüma katına da zemin oluşturulmuştur. Tekne tavanın ortasında bir ufak ahşap göbek bulunmaktadır.

Evin en üst katını teşkil eden cihannüma katına çıkış batı cephesinde bulunan merdivenlerle sağlanmıştır. Bu alan sekizgen olarak tasarlanmış olup uzun köşelerde iki adet, diğer köşelerde ise birer adet dikdörtgen pencere bulunmaktadır. Yapının bu alanında büyük hasarlar göze çarpmakta, tamamıyla yılıkmış duvarlar ve bundan dolayı ortaya çıkan taşıyıcı sistem bundan etkilenmektedir.

Malzeme ve Teknik: Yapının zemin katında taşıyıcı olarak belirli oranda moloz taş kullanılmış bunun üzerine ise ahşap kirişler oturtularak bir üst katın taşıyıcı sistemi oluşturulmuştur. 1., 2. ve cihannüma katlarında taşıyıcı sistem olarak ahşap çatkı arası kerpiç dolgu yapılmıştır. Cephelerde kaplama elemanı olarak da bağdadi sıva uygulanmıştır. Sıvanın üzeri kıtıklı kireç ile badanalanmıştır. Çatısı üç omuzlu çatı formunda olup alaturka kiremitle kaplıdır.

Evin içyapısı sonraki onarımlarla bir hayli değişmiştir. Asıl girişi Rüştiye Sokağı’na bakan çift kanatlı ahşap bir kapı ile sağlanan evin giriş katı hayat bölümünü oluşturmaktadır. Bu bölüme evin doğu cephesinde yer alan tek kanatlı başka bir kapı ile de geçilmektedir. İlk şeklinde geniş bir mekân halinde olan hayat sonraki onarımlarla farklı amaçlar için kullanılmak üzere çeşitli bölümlere ayrılmıştır. Girişin solunda taştan yapılmış bir mutfak eviyesi ile bir ocak orijinal yapıdan kalmadır. Hayatın kuzey duvarının ortasında yer alan bir ahşap merdivenle 1. kata çıkılmaktadır. Oldukça çarpık bir plana sahip olan 1. kat evin en çok onarım yapılan bölümüdür. Ortadaki geniş sofa dört yöne dört eyvan şeklinde uzanmaktadır. Öndeki ahşap bir kemerle geçilen güney eyvanı cumba şeklinde dışa taşırılmıştır. Cumbanın önüne bir sedir yerleştirilerek oturma alanı olarak kullanılmıştır. Güney eyvanının sağında ve solunda yer alan odalar oldukça sade yapılı olup güney-batıda olan odanın batı duvarında bir gusül dolabı ve yüklük yerleştirilmiştir. Yüklük ve dolap sade, ahşap kapaklıdır. İçinde alt ile bağlantıyı sağlayan merdivenlerin yer aldığı kuzey eyvanının kuzey-doğusundaki mutfak bölümü çarpık planlı olup kuzey duvarında bir ocak ve iki dolap nişi bulunmaktadır. Dolaplar sade ahşap kapaklıdır. Islak zeminlerin yer aldığı kuzey-doğu köşedeki bölümün içerisi sonraki onarımlarla değiştirilmiştir. Batı eyvanının batı duvarına ise duvar boyunca uzanan ahşap kapaklı bir yüklük yerleştirilmiştir. Doğu eyvanı diğer eyvanlara göre daha geniş tutulmuş ve içinde alt katla bağlantıyı sağlayan merdivenler bulunmaktadır. Pencerelerle ferah aydınlık bir ortam sağlanan bu bölüme de sedir yerleştirilerek oturma alanı olarak kullanılmıştır.

1.kata göre daha geniş ve ferah olan 2. kata alt katla bağlantıyı sağlayan kuzey eyvanı içindeki merdivenlerle ulaşılmaktadır. Bu merdivenlerden çıkıldığında bir korkuluk göze çarpmaktadır. Bu korkuluk merdivenkovası boyunca uzanmakta ve bir tekerlek sayesinde açılıp kapanmaktadır. Orta sofasının güney ucunda yer alan gezemeğe çift kanatlı ahşap bir kapı ile geçilmektedir. Kapının iki yanına yerleştirilen iki küçük dikdörtgen pencere ile orta sofa aydınlatılmıştır. Bu eyvanın güney-doğu köşesinde yer alan oda iki cepheden de sokağı görmesi ve ferah, aydınlık yapısı ile evin başodası olarak kullanılmıştır. Güney-batı köşede yer alan oda daha küçük boyutlu olup batı duvarında sade ahşap kapaklı bir yüklüğü bulunmaktadır. Diğer eyvanlara göre daha geniş tutulmuş ve dışarıya bir cumba olarak açılan batı eyvanın önüne de bir sedir konularak oturma alanı olarak kullanılmıştı. İçinde alt katla bağlantıyı sağlayan merdivenlerin yer aldığı kuzey eyvanının kuzeydoğusunda yer alan mutfağın içinde bir ocak nişi ile bir dolap bulunmaktadır. Ocak ve dolap kapağı sade ahşaptandır. Mutfakta ayrıca bir de sedir bulunmaktadır. Kuzey-batı köşede yer alan bölüm ıslak zeminli alanlar olarak kullanılmakta olup içerisi sonraki onarımlarla bir hayli değişikliğe uğramıştır.

İç mekânlarda duvarlarda zeminden itibaren ortalama 1.20 cm. yükseklikten sonra ahşap hatıllar yerleştirilmiştir. Ahşap hatıllar dışında duvar yüzeyleri saman katkılı çamur ile sıvanmış olup üzerleri sonradan boyanmıştır. Duvar yüzeylerinde sıvalarda, çatlama ve kabarmalar olmuştur. Tüm katlarda döşeme ve tavan ahşap rabıtalı tahtalar şeklinde olup tavanlarda tahtaların derz araları ahşap çıtalarla kapatılmıştır. Evin en üst katını oluşturan sekizgen planlı cihannüma katı bu gün oldukça harap durumda olmasına rağmen ilçenin tüm güzelliklerini gözler önüne seren bir konumda bulunmaktadır.

Evin dış cephelerinde kat araları ve duvar köşeleri kalın ahşap hatıllarla belirlenmiştir. Ana girişin de yer aldığı evin güney cephesi, giriş kapısının iki yanlarında yer alan zarif konsollarla taşınan 1. kat cumbası ve üstünde dışa doğru taşıntı yaparak köşelerde iki zarif ahşap konsolun taşıdığı 2. kat gezemeği ile hareketlendirilmiştir. Bu cephede yer alan pencereler sade, dikdörtgen formda olmasına rağmen 1. kat cumbasının üç penceresi kademeli bir şekilde ortaya doğru giderek yükselen yuvarlak kemer formundadır. 1. kat cumbasının cumbanın iki köşesinde yer alan iki zarif ahşap konsol üzerinde yükselen ve dışa doğru taşıntı yapan 2. kat gezemeği ahşap iki sütun tarafından taşınmakta olup cepheye iki yuvarlak ahşap kemer ile açılmaktadır. Cephesi üçgen alınlık şeklinde sonlanmakta olan gezemeğin önünde ajurlu ahşap bir korkuluk yer almaktadır. Güney cephede taşıyıcı sistemde bulunan yorulma dikkat çekmektedir. Bunun en büyük göstergesi cumbadaki eğilmelerde görülmektedir. Cephede genelde sıva dökülmesine bağlı bozulmalar bulunmakta, en çok bozulma güney-doğu kısmında görülmektedir. Zemin katta bulunan duvarlarda ise sıva dökülmelerinden dolayı taş sistem açığa çıkmış ve etkenlerle yüz yüze kalmıştır.

Evin batı ve kuzey cephelerinin büyük bir bölümü komşu yapılarla sınırlı olduğu için belirli bir kısmı görülmekte, bu cephelerde de sıvaların büyük bir kısmı dökülmüş ve sistem açığa çıkmıştır.

Evin doğu cephesi 2. girişin de yer aldığı cephedir. Bu cephenin zemin katında kuzey-doğu köşede sonradan dükkan olarak kullanılan bölümün kapısı ve penceresi de yer almaktadır. Doğu cephe dikdörtgen pencereler ve iki zarif konsol üzerinde taşınan 2. kat cumbası ile hareketlendirilmiştir. Dışa taşıntı yapan cumbanın üzeri üçgen bir alınlıkla sonlanmıştır. Bu cephede 1. kat eyvanının pencerelerinden batıda olanının önü dışa doğru bombeli bir şekilde taşıyan “kim geldi “ kafesi bulunmaktadır. Yapının bu cephesinde bozulmalar kendini yine sıva dökülmesi olarak göstermektedir. Normal kat planlarında bahsedilen doldurulmuş pencereler burada kendini daha iyi göstermektedir.  Bu bölümde bağdadi sıvanın çıtaları açığa çıkmış ve dış etkenlerle karşı karşıya kalmıştır.

Çatıda alaturka kiremit kullanılmış ve kiremitlerin çoğu dış etkenlerden dolayı ya kırılmış ya da mantarlaşmalar görülmüştür. Kademeli kornişlerle geçilen çatı duvardan dışarı çıkmış ve yapının planına göre bir oturtma çatı oluşturulmuştur. Çatıda iki adet de baca bulunmaktadır.

Sekizgen olarak tasarlamış olan cihannüma katının uzun köşelerinde iki adet, diğer köşelerde ise birer adet dikdörtgen pencere olmak üzere toplam on adet pencere bulunmaktadır. Basık kemerli olan bu pencereler sürgülü olarak yapılmıştır. Yapının bu alanında büyük hasarlar göze çarpmakta, tamamıyla yılıkmış duvarlar ve bundan dolayı ortaya çıkan taşıyıcı sistem bundan etkilenmektedir. Cihannümanın sekizgen yüzeyinin her birisi üçgen alınlık biçiminde sonuçlanmakta olup kademeli kornişlerle kırık hatlı çatıya geçilmiştir.

Süsleme: Fenerli Ev görkemli mimarisine karşılık süsleme özellikleri bakımından oldukça yalındır. İç mimaride sonradan yapılan onarımlar nedeni ile süsleme olarak günümüze bir şey kalmamıştır. Yalnızca 2. katın orta sofasının üzerini örten ve cihannüma katına da zemin oluşturan tekne tavanın ortasında yer alan ahşap tavan göbeği dikkati çeken tek süslemedir. Elips şeklindeki tavan göbeği çıtakâri tekniğinde yapılmış olup ortasına oluklu yivlerle yelpaze şeklinde, kademeli olarak, iç içe yerleştirilmiş iki motiften meydana gelmektedir. Göbeğin dışını da yarım baklava motiflerinden meydana gelen bir bordür çevrelemiştir. Tavan göbeğinin dış çerçevesi içte büyük, dışta küçük iki silme ile çerçevelendirilerek kompozisyon tamamlanmıştır.

Dış mimaride süsleme olarak güney cephede yer alan 2. kat gezemeğinin ajurlu korkulukları dikkat çekmektedir. Stilize bitki formlarını hatırlatan korkuluk parmaklıklarının alt ve üst kısımlarında ajur tekniği ile oyulmuş haç çiçeği motifleri bulunmaktadır.Evin doğu cephesinde, 1. kat doğu eyvanına açılan pencerelerden solda olanının önüne yerleştirilen ahşaptan yapılmış “kim geldi” kafesi ahşap süslemenin görüldüğü diğer bir yerdir. Pencerenin yarıdan fazlasını kapatan kafes bombeli bir şekilde dışa doğru taşıntı yapmakta olup ön tarafı ahşap çıtaların verev yerleştirilmesi ile bir panjur oluşturulmuştur. Kafesin yanları ahşap malzeme ile kapatılmış olup yan yüzeylerin ortalarında kıl testere ile ajurlu olarak oyulmuş birer çiçek motifi yerleştirilmiştir.

Fenerli Ev geleneksel plan anlayışı ve görkemli mimarisi ile Taraklı evlerinin en önemlilerinden birisini oluşturmaktadır. Geçmişte Sakarya evlerinde yaygın olarak karşımıza çıkan cihannüma katının görüldüğü tek örnek olarak karşımıza çıkan Fenerli Ev, tescilli olmasına rağmen bakımsızlıktan yok olmak üzeredir.

Fenerli Ev galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4821

Adı: Konut-57/Hisar Konağı

Mülkiyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 19. YY. Son Çeyreği

Orijinal Kullanımı: Konut

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Yıldırım Sokak No:8 Taraklı / SAKARYA

Genel Tanım:  Ayrık nizamda, geleneksel mimari ve yörenin özgün doku karakterini taşıyan konut fonksiyonlu yapıdır. Üst katı konut bölümü, alt katı yöresel kullanımdan dolayı taşlık mahallinin (depo, kiler) yer aldığı bölümdür. Üst katta pencereler dikey dikdörtgen formda olup pencere sistemi giyotindir. Yapının restorasyonu Sakarya Valiliği
tarafından yapılmıştır. Yapım sistemi zemin katta yığma, üst katta ahşap karkas olup, çatısı ahşaptır. Konum olarak özel bir konumda olup, yöresel ve geleneksel mimari dokusuna sahiptir.

 Yeri: Tescilli (0l.09.1989 tarih ve 675 sayılı tescil) olan ev ilçe merkezinde Hisar Mahallesi Yıldırım Sokak No: 25’te bulunmaktadır. Bu gün harap haldeki ev özellikle yapı sistemi ve kullanılan malzemesi ile yapıldığı dönem mimarisi hakkında fikir vermesi açısından ve bölgede pek rastlanmayan bir plan tipi olan “dış sofalı plan tipi”’nin tespit edebildiğimiz tek örneği olması açısından incelenmesi uygun bulunmuştur.

Tarihçe: Yapının tarihi ile ilgili herhangi bir yazılı belge yoktur. Ancak çevrede oturan yaşlıların ifadelerine göre ev XIX. yy. sonlarında kalmış olması gerekir.

Plan: Günümüze ulaşmayan eski hisarın eteklerinde kurulan ev meyilli arazi yapısından dolayı bir yamaca dayandırılmıştır. Doğu-batı doğrultusunda planlanan ev oldukça küçük ölçülerde olup zemin kat ve 1. kattan meydana gelmektedir. Her iki katta da “dış sofalı plan tipi” uygulanmıştır.

Eğimli arazi yapısından dolayı çarpık bir plana sahip olan evin zemin katına ana cepheyi de oluşturan doğu yönünden girilmektedir. Cepheden hafif içeri alınmış olan giriş kısmında yer alan tek kanatlı bir ahşap kapı ile iç mekâna geçilmektedir. Girişte yer alan küçük bir merdiven sahanlığından sonra üst kat ile bağlantıyı sağlayan merdivenlere ulaşılmaktadır. Girişin hemen solunda bir kapı ile de zemin katın tamamını oluşturan odaya geçilmektedir.

Doğu cepheye iki küçük mazgal pencere ile açılan odanın güney duvarında ortada bir ocak nişi onun sağında bir tezgah solunda ise küçük bir niş yer almaktadır. Muhtemelen bu oda mutfak olarak da kullanılmıştır.

Zemin kat ile bağlantıyı sağlayan ahşap merdivenlerle ulaşılan 1. kat, yapıyı kuzey ve batı cephelerden “L” şeklinde çevreleyen dış sofa ve bir odadan meydana gelmektedir. Dış sofanın kuzey kanadında içinde üst katla bağlantıyı sağlayan merdivenler bulunmaktadır. Bu bölümü aydınlatmak için girişin tam üzerine ve kuzey duvarına birer küçük dikdörtgen pencere yerleştirilmiştir. Dış sofanın batı bölümünün dış duvarı tamamen yıkılmıştır. Bu bölümden açılan bir kapı ile geçilen üst katın tek odası doğu cephede yer alan üç dikdörtgen pencere ile aydınlatılmıştır. Güney duvarı hafif dışa taşırılan odanın bu duvarının ortasında da bir ocak nişi, doğu yönünde bir dolap nişi ve küçük bir pencere yer almaktadır. Ocak nişinin batısında ise bir gusül dolabı bulunmaktadır.

Malzeme ve Teknik: Moloz taş zemin üzerine ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu olarak inşa edilen yapının dış cepheleri saman katkılı çamur ile sıvanmıştır. Üzeri alaturka kiremit kaplı kırma çatı ile örtülmüştür. Kerpiç dış etkilere karşı dayanıksız bir malzeme olduğu için yapının cephelerinde ileri derecede bozulmalar meydana gelmiş ve taşıyıcı sistem olan ahşap çatkı açığa çıkmıştır.

Tek kanatlı ahşap bir kapı ile geçilen zemin katta üst katla bağlantıyı sağlayan merdivenler ve tavanın büyük bir kısmı yıkılmıştır. Basit ahşap bir kapı ile geçilen zemin kattaki tek bölme olan odanın güney duvarında yer alan ocak nişi ve dolaplar yıkılmıştır. Üst katı oluşturan birimlerden birisi olan “L” şeklindeki dış sofanın batı duvarı tamamen yıkıldığı içyapısı anlaşılamamaktadır. Üst katın tek odası doğu cepheye doğru cumba şeklinde çıkıntı yapmaktadır. Alttan ahşap desteklerle desteklenen odanın bu cephesinde yer alan ahşap dikdörtgen pencereler dikey sürgülü olup basit yapıdadırlar. Çıkıntının güney cephesinde de küçük bir dikdörtgen pencere yerleştirilmiştir. Odanın tavanı ve zemini tamamen çökmüş durumdadır. Güney duvarında yer alan ocak, dolap ve gusül dolabı yıkık durumdadır. Dışa taşkın saçakları bulunan alaturka kiremit kaplı çatı çökmüştür.

Dış mimaride süsleme unsurlarına rastlanmayan evin iç mimarisi harap halde olduğu için mahiyeti anlaşılmamaktadır.

Hisar Evi, harp halde olmasına rağmen kendine has mimari yapısı ve plan özelliği ile Taraklı evleri içerisinde özel bir konuma sahiptir.

Hisar Konağı galerisine ulaşmak için tıklayınız: 
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=5282

Adı: Konut-63

Mülkiyeti : Şahıs

Yapım Tarihi: 1930

Tescil Kararı: 673

Tescil Tarihi: 01.09.1989

Türü: Sivil Mimari

Şimdiki kullanımı: Konut

Adres: Alt Rüştüye sokak, Taraklı/SAKARYA

Genel Tanım: Taş temel üzerine ahşap karkas tekniğinde yapılmış ve kırma çatılıdır. Bodrum, I. ve II. Kattan oluşmaktadır. Ön cephede II. katta çıkma şeklinde alınlıklı bir balkon ve yapının arkasında bahçe yer almaktadır. Çevresiyle uyumlu, orijinal ve bugünkü kullanımı konut olan yapı bakımlıdır. Yapıya kuzeyden çift kanatlı ahşap kapıyla girilmektedir. Kapı podyuma, oradan sofaya açılmakta ve sofa etrafında odalar yer almaktadır. Kapı önünde balkon ayaklar yer almakta ve kapı önü balkon tarafından üstü kapalıdır. Üst kata içeriden çıkan ahşap merdiven sofaya çıkmakta ve sofa etrafında odalar yer almaktadır. Ön cephede sofa balkona açılmakta ve balkon korkulukları ahşap oymalıdır. Ara katları, döşeme ve tavanlar tamamen ahşaptır.

İzzet Erdoğmuş Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=5166

Yeri: Yapı ilçe merkezinde Hacı Murat Mahallesi, Ankara Caddesi ile Fatih Caddesi’nin kesiştiği yerde No:81’de bulunmaktadır.

Tarihçe: Tescilli510 olan evin yapım tarihi ile ilgili herhangi bir yazılı belge yoktur. Ancak tescil kaydına göre 1925 yılında yapılmıştır. Üslup özellikleri de bu tarihi doğrular niteliktedir.

Plan: Yapı Doğu-batı doğrultusunda planlanmış olup zemin kat üzerine iki katlı olarak inşa edilmiştir.

Sonradan yapılan onarımlarla bir hayli değişmiş olan evin zemin katı “iç sofalı plan tipi” özelliği göstermektedir. Batı yönde cephenin ortasında yer alan çift kanatlı ahşap bir kapı ile geçilen bu katın ortasında yer alan sofanın kuzey-doğu bölümü bir duvarla ayrılarak dışardan ayrı bir girişi olan yazıhaneye dönüştürülmüştür. Güney-doğu bölümü ise kendi içinden üç bölüme ayrılmıştır. Evin hayat bölümü olan bu kat daha önceleri depo ve kiler olarak kullanılmakta iken bugün fonksiyonu tamamen değiştirilmiştir.

Girişin tam karşısına yerleştirilen ahşap merdivenlerle çıkılan 1. kat da “iç sofalı plan tipi” özelliği göstermektedir. Ortadaki geniş sofanın kuzey yönü iki odaya bölünmüştür. Bu odalardan Kuzey-batıda olanı dört adet ahşap dikdörtgen pencere ile dışa açılmaktadır. Kuzey-doğuda olan oda ise kuzey cepheye iki adat ahşap dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Sofanın güney batı köşesinde bulunan odanın girişi pahlı olup batı cephede iki dikdörtgen penceresi ile bulunmaktadır. Güney doğuda bulunan oda isedoğu yöne tek pencere ile açılmaktadır. Bu iki oda arasında yer alan dar bir koridorla güney cephenin dışına taşırılmış tuvalet kısmına geçilmektedir.

1.kat sofasının doğu duvarına bitişik bulunan ahşap merdivenlerle çıkılan 2. kat da “iç sofalı plan tipi” özelliği göstermektedir. Batı yönde çift kanatlı bir kapı ile gezemeğe geçilen sofanın doğu ucunda yer alan çift kollu bir merdivenle yüksek bir sahanlığa çıkılmaktadır. “Yüksek sofa” denilen bu bölüm simetrik yerleştirilen iki küçük pencere ile dışa açılmaktadır.

Sofanın kuzey yönünde yer alan odalardan kuzey-batıda olanı kare planlı olup kuzey ve batı cephelere üçer dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Kuzey-doğuda yer alan odanın ise kuzey cephede iki dikdörtgen penceresi bulunmaktadır.

Sofanın güneyinde yer alan odalardan güney-batıda olanı üç dikdörtgen pencere ile batı cepheye açılmaktadır. Mutfak olarak kullanılan güney doğudaki odanı ise doğu yönünde bir dikdörtgen penceresi bulunmaktadır. Bu iki odanın arasında tuvalet bölümüne geçit veren dar bir koridor yer almaktadır.

Malzeme ve Teknik: Yapı, moloz taş duvarlı bodrum kat üzerine, ahşap çatkılı karkas olarak inşa edilmiş ve duvar yüzeyleri tahta kaplama ile kaplanmıştır. Üst örtü alaturka kiremit kaplı kırma çatı ile kapatılmıştır.

Bugün bir bölümü yazıhaneye dönüştürülen ve daha önceleri evin hayat bölümünü teşkil eden zemin katın diğer bölümleri depo olarak kullanılmaktadır. Ortadaki sofanın doğu duvarında yer alan ahşap merdivenlerle ulaşılan 1. katın iç mekânında yapılan değişikliklerle birçok orijinal özellik kaybolmuştur. Ortadaki sofanın sağına ve soluna yerleştirilen odalardan kuzey doğuda olanının içinde bir gusül dolabı ile bir yüklük yer almaktadır. Kapısı pahlı olan güney-batı köşede yer alan odanın güney duvarında ortadaki ocak nişinin iki tarafına yerleştirilmiş ahşap kapaklı yülükler bulunmaktadır. Merdiven sahanlığında ve orta sofadan iki ayrı girişi bulunan güney-doğudaki oda daha sade olup güney duvarında bir ocak nişi yer almaktadır.

1.kata göre daha gösterişli olan 2. katın ortasındaki sofanın batı ucunda yer alan çift kanatlı ahşap bir kapı ile batı cephede yer alan gezemeğe geçilmektedir. Kapının üzerinde yer alan yuvarlak kemerli üç bölümlü ışıklık ve iki yanında yer alan dikdörtgen pencereler sofaya aydınlık ve ferah bir mekân etkisi kazandırmıştır. Sofanın tavanı tekne tavan şeklinde düzenlinmiş olup sade ahşap kaplama şeklindedir.

Sofanın kuzey batı köşesinde yer alan oda iki cepheye açılan pencereleri ile sokağa açılmaktadır. Ferah ve aydınlık bir mekâna sahip olan bu odanın doğu duvarında ortada cam kantlı, yanlarda ahşap kantlı üç dolap yer almaktadır. Bu oda evin baş odası olarak kullanılmıştır. Kuzey-doğu köşede yer alan oda daha sade olup batı duvarında bir ocak nişine yer verilmiştir. Sofanın güney-batı köşesinde yer alan oda ve mutfak olarak kullanılan güney-doğudaki odaların duvarlarında ahşap yüklükler ve nişler bulunmaktadır.

Dış mimarisi oldukça sade olan yapının ana cephesi olan batı cephesi daha gösterişlidir. Bu cephe zarif ahşap eliböğründelerle 2. kat boyunca çıkma yapmaktadır. Daha iri iki eliböğründe ile taşınan 2. katın ortasında dışa doğru taşıntı yapan ahşap gezemek cepheyi hareketlendirmektedir. Ön cepheye iki Bursa kemeri ile açılan ahşap gezemeğin üst örtüsü üç ahşap direk tarafından taşınmaktadır. Yanlarda birer küçük kemeri olan gezemeğin ahşap korkulukları bulunmaktadır. Evin kuzey cephesi ise kuzey-doğu köşede yer alan ve iki zarif elibğründe ile dışa taşırılan oda ile hareketlendirilmiştir. Diğer cepheler sade ve gösterişsizdir.

Süsleme: Ev onarımlarla bir çok özelliğini kaybetmesine rağmen özellikle 2. kat sofasının tavan süslemesi ile dikkat çekmektedir. Çıtakâri tekniği ile süslenmiş olan tavan dıştan içe doğru kademeli bir biçimde daralmakta ve orta kısmı kendi içerisinde altı dikdörtgen panoya ayrılmaktadır. Yan yana getirilmiş zikzak motiflerinden meydana gelen bir kenar suyu kompozisyonu tamamlamaktadır. Ahşap süslemeler içinde dikkati çeken bir diğer unsur da sırt sırta yerleştirilmiş oval formlardan meydana gelen bir kompozisyon şeklindeki gezemeğin ahşap korkuluklarıdır.

Evin çift kanatlı ana giriş kapsında yer alan pirinçten yapılmış bir de kapı tokmağı bulunmaktadır. Yatay oval biçimli kapı tokmağı döküm tekniği ile yapılmış olup malzemesi pirinçtir. Ağzı yukarı doğru olan bir “C” şeklindedir. Uçları volütlüdür. Gövdenin alt ortasında, bastırılarak yapılmış parmak izine benzer, ortadaki büyük yanlardaki küçük, yan yana üç tane şekil vardır. Tokmak çevresinin kapı dışında kalan baş kısmı, yatay kısa bir boru şeklinde olup üzeri çentiklidir. Tokmağın üst ucunda bulunan çıkıntıları bu küçük borunun uçlarına takılırlar. Aynası kapı çivisinden yukarı doğru dik duran bir yaprak biçimindedir. Aynanın içerisi ajur tekniği ile yukarı doğru giderek yükselen dikey oylumlarla süslenmiştir. Alt parçayı oluşturan kabara daha küçük ölçülerde olup palmet yaprağını hatırlatmaktadır. Bunun da içerisi ajur tekniği ile oylumlanmıştır.

Meriç ÖZEN Evi Taraklı evleri içerisinde özgün yapısı ile günümüze ulaşan önemli örneklerden birisidir.

Meriç Özen Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4925

Adı: Konut – 48 / Mollalar Evi (Mustafa Asım Konağı olarak da bilinmektedir.)

Mülkiyeti: Şahıs

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı:  Kocaeli K.T.V.K.B.Kurulunun 1395 sayılı kararı

Tescil Tarihi: 07.04.2010

Türü: Sivil mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Başpınar Mahallesi, Hendek / SAKARYA

Genel Tanım: Yapı taş temel üzerine ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu, karkas tekniğinde inşa edilmiştir. İç sofa planı özelliğinde olan yapı iki katlı olup, doğu-batı doğrultusunda konumlanmaktadır. Yapının doğu cephesinde var olan süslemeler diğer cepheler ve iç mimari unsurlarda daha yüzeyseldir.

Yeri: İlçe merkezinde Başpınar Caddesi, 1. Çay Sokak’ta bulunmaktadır.

Tarihçe: Evin tarihi ile ilgili herhangi yazılı bir belge yoktur. Ancak sahibi Mustafa Asım GÜNDÜZ evin dedesinden kaldığını, yaklaşık olarak yüz elli yıllık olduğunu belirtmektedir. Bu ifadelerden anlaşılacağı kadarıyla ev XIX. yy’ın son çeyreğinden kalmış olması gerekir. Evin üslup özellikleri de bu tarihi doğrular niteliktedir.

Plan: Tespit ve tescili yapılmayan ev oldukça görkemli ve büyük bir bahçenin içinde yer almaktadır. Çalışmamız sırasında ev ile ilgili ölçülerin alınmasına izin verilmediği için plan yerine basit bir kroki ile yetinmek durumunda kaldık. Ölçüsüz olmakla birlikte bu kroki evin planı hakkında bize gerekli fikri vermektedir.

Doğu-batı doğrultusunda iki katlı olarak planlanan evin arka tarafına daha sonradan yeni bölümler eklenmek sureti ile genişletilmiştir.

Evin zemin katı plan itibariyle “iç sofalı plan tipi” özelliği göstermektedir. İki ayrı kapıdan girilen evin esas giriş kapısı, doğudaki ahşap çift kanatlı olanıdır. Güneye açılan diğer kapı ise basit formlu ahşap bir kapı şeklindedir. Bu kapı evin arkasında yer alan ve sonradan yapıya eklenen alt kat bölmelerine de geçişi sağlamaktadır.  Evin giriş cephesinin de bulunduğu doğu cephenin ortasında yer alan esas giriş kapısına üç basamaklı bir merdivenle ulaşılmaktadır. Kapının üzerinde yatık dikdörtgen şeklinde bir ışıklık ile iki yanına yerleştirilen dikdörtgen iki pencere sofayı aydınlatmaktadır.

Zemin katın ortasında büyük bir sofa yer almaktadır. Sofanın üç tarafı yedi oda ile çevrelenmiştir. Batı yönünde ise üst kata çıkılan merdivenler ile mutfak, tuvalet ve banyo yapıları bulunmaktadır. Bu bölümlerde onarımlar yapıldığı için orijinal özellikleri kaybolmuştur.

Alt kat odaları geniş yüzeyli dikdörtgen pencerelerle aydınlatıldığı için ferah bir mekân etkisi yaratılmıştır. Odaların duvarlarında kapaklı dolaplar orijinaldir. Evin dış cephesi ile karşılaştırıldığından alt kat odaları ve sofa süsleme bakımından oldukça sönük kalmaktadır. Belki de daha sonraki dönemlerde yapılan onarımlardan dolayı orijinal süslemeler kaybolmuştur.

Giriş kat sofasının batı ucunda yer alan ahşap tırabzanlı yuvarlak merdivenlerle ulaşılan üst kat plan itibariyle alt kattan farklı olarak “orta sofalı plan tipi” özelliği göstermektedir (Çizim: 34). Doğu cephesi boyunca dışa çıkıntı yapan üst katın ortasında geniş bir sofa yer almaktadır. Sofanın köşelerinde dört oda bulunmaktadır. Girişleri pahlı olan bu odaların aralarına dış cepheleri içe çekilmiş birer eyvan yerleştirilmiştir. Bu eyvanların önleri daha sonra birer camekânla kapatılarak ara odalara dönüştürülmüştür. Sofa doğu yönden içe çekilerek iki dikdörtgen pencere ile aydınlatılmıştır. Bu iki pencerenin arasına yerleştirilen basit bir ahşap kapı ile üst kat gezemeğine çıkılmaktadır. Sofanın batı eyvanı daha sonra camekânlı bir paravanla kapatılmıştır. Bu paravanın gerisinde alt kat ile üst kat arasında bağlantıyı sağlayan merdivenler ile üst kata ait mutfak, kiler, tuvalet ve banyo yer almaktadır. Bu bölümlerde onarımlar yapıldığı için orijinal özellikler kaybolmuştur. Üst kattaki pencere sayısının çokluğu eve son derece ferah ve aydınlık bir mekân etkisi sağlamıştır. Bu katın da iç mimarisi oldukça yalın bir yapıya sahip olup süsleme özellikleri yoktur.

Malzeme ve Teknik: Taş temel üzerine ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu karkas tekniğinde inşa edilen evin kırma çatısı Marsilya tipi kiremitle örtülüdür. Son dönemlerde yapılan onarımlarda dış ve iç sıva yenilenmiştir. Özellikle iç mimaride kullanılan ahşap malzeme son onarımda yenilenmiş olup orijinal özellikleri yoktur. Ahşap tavan ve döşeme rabıtalı olup tavanlarda derz araları çıtalarla kapatılmıştır. Evin dış cephesi ile karşılaştırıldığından iç mimari süsleme bakımından oldukça sönük kalmaktadır. Belki de daha sonraki dönemlerde yapılan onarımlardan dolayı orijinal süslemeler kaybolmuştur. Ortadaki geniş sofanın iki yanında sıralanan alt kat odaları geniş yüzeyli dikdörtgen pencerelerle aydınlatıldığı için ferah bir mekân etkisi yaratılmıştır. Odaların duvarlarında kapaklı dolaplar orijinaldir. Üst kat sofası ve odaları iç mimari bakımından alt kat ile benzerlik göstermektedir. Bu katta da sonradan yapılan onarımlarla orijinal özellikler kaybolmuştur.

Evin süslemelerinin yoğun görüldüğü doğu cephesi dışındaki diğer cepheler oldukça yalın ve bezemesizdir. Kat araları ve köşeler ahşap hatıllarla belirlenmiş diğer yüzeyler sonradan yenilenmiş sıva ile kapatılarak boyanmıştır. Alt katta büyük kare pencereler üst katta dikdörtgen küçük pencereler cepheleri hareketlendirmiştir. Evin Batı yönüne sonradan ihtiyaç duyuldukça eklemeler yapılmış ve simetrisi bozulmuştur.

Süsleme: Evin süsleme açısından asıl dikkat çeken yönü girişin de bulunduğu doğu cephesidir. Doğudaki cephe boyunca dışa çıkıntı yapan üst katın hizasından itibaren alt kat cephesi üç eşit parçaya bölünmüş olup dört ahşap sütun tarafından taşınan üç yayvan ahşap kemerle teşkilatlandırılmıştır. Kemer köşeliklerinin yüzeylerinde oyma tekniği ile yapılmış ahşap süslemeler bulunmaktadır. Her kemerin iki köşesine silmelerle çerçevelenmiş ikişer dikdörtgen pano yerleştirilmiştir. Bu panoların içleri stilize edilmiş geometrik formlu bitkisel motiflerle doldurulmuştur. Diğer boşluklarda ise daha yuvarlak hatlı, uçları volüt biçiminde sonlanan bitkisel motiflere yer verilmiştir. Kemerlerin alt yüzeylerinde aşağı doğru sarkan zarif sarkıtlar bulunmaktadır. Ahşap sütun başlıkların yüzeylerinde sırt sırta vermiş uçları volüt şeklinde sonuçlanan “S” motifleri yer almaktadır. Başlıkların üzerleri ise dışa taşkın kademeli profillerle sonlanmaktadır. Alt kat pencerelerinde yalın demir korkuluklar kullanılmıştır.

Üst kat alt kata göre daha sade tutulmuş olup doğu cephesinin ortasında ahşap bir kapı ile geçilen demir korkuluklu bir gezemeği  bulunmaktadır. Gezemeğin üzerinde yer alan üçgen alınlık biçiminde çıkmanın üzeri çıtakâri tekniği ile geometrik motiflerle süslenmiştir. Alınlığın tepeliğinde ise içe doğru ahşaptan yarım güneş motifi yerleştirilmiştir. Üçgen alınlığın çatı üzerinde sonlanan kısmına da ahşaptan bir hotoz yerleştirilmiştir. Evi çevreleyen geniş çatı saçağının iç yüzeyi çıtakâri tekniği ile eksene göre kaydırılmış baklava motifleri ile süslenmiştir. Geniş saçakları tutan yarım daire formlu ahşap furuşların ortalarında zarif sarkıtlar bulunmaktadır.Pencerelerin demir şebekeleri ve üst kat gezemeğinin demir korkulukları, iki sıra halinde, sırt sırta vermiş ve uçları volüt şeklinde sonuçlanan motiflerden meydana gelmektedir.

Evin demir süslemelerinden birisi de orijinal bahçe kapısından sökülerek sonradan yapılmış bahçe kapısı üzerine monte edilen demir kapı kilididir. Alt ve üst uçları palmet şeklinde sonuçlanan kilidin benzerleri bölge evlerinde yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tescili henüz yapılmayan Mollalar Evi plan özellikleri ile Sakarya ve çevresinde pek rastlanılmayan alt katında iç sofalı, üst katında orta sofalı planın uygulandığı nadir örneklerden biridir. Cephede yer alan zengin ahşap süslemeleri de bölgede görülmeyen ilginç özelliklerle karşımıza çıkmaktadır.

Mollalar Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4838

Adı: Konut-39

Mülkiyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 20. YY. Başları

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: Bursa K.T.V.K.Kurulunun 680 sayılı kararı

Tescil Tarihi: 01.09.1989

Türü: Sivil mimari

Şimdiki Kullanımı: konut

Adres: Gazipaşa Mahallesi Kemalettin Sami Paşa Sokak No:62, Sapanca / SAKARYA

Genel Tanım: Yapı taş temel üzeri iki katlı olup, ahşap karkas tekniği ile inşa edilmiştir. Üst örtüsü kiremit kaplı kırma çatılıdır. Pencereleri dikdörtgen formlu ve ahşaptır. Binanın giriş cephesinde giriş kısmının üzerinde iki ahşap taşıyıcı ile desteklenen balkonu yer almakta olup, balkon üzerinde çatıda üçgen alınlık uygulanarak cephe hareketlendirilmiştir. Birinci katla ikinci kat arasında balkonu destekleyen iki adet eliböğründe bulunmaktadır.

 Dış Tanım: Kemalettin Samipaşa caddesinde yer alan ev bahçe içerisinde iki katlıdır. Bahçe duvarı ile çevrelenmiş evin kuzeye bakan giriş cephesi bahçe duvarının dört metre gerisinde yer almaktadır. Ön cephenin (kuzey) ortasında yer alan çift kanatlı ahşap kapının sağında ve solunda bir dikey iki yatay kayıtlı birer adet pencere bulunmaktadır (120×130 cm). Birinci katta 270cm. genişliğindeki balkon ve üzerindeki üçgen alınlık cepheye hareket kazandırmıştır. Balkonun her iki yanında eşit ölçülerde üç dikey iki yatay kayıtlı ikişer pencere yer almaktadır (100×135cm). Evin doğu cephesinde ise altı pencere vardır. Bu pencerelerden zemin katta yer alan üç tanesinden ikisi oda penceresi olup üç dikey bir yatay kayıtlıdır (150×120). Doğu cephesinde zemin katta yer alan üçüncü pencere ise daha küçük boyutlu olup bir yatay bir dikey kayıtlıdır (50×75). Doğu cephesindeki birinci kat pencereleri üç dikey bir yatay kayıtlı, düşey sürgülüdürler (100×135). Güney cephede dokuz adet pencere yer alır. Bu pencerelerden altı tanesi iki kat boyunca çıkma yapan hela ve banyo mekânlarına ait küçük kare pencerelerdir. Güney duvarında yer alan diğer pencerelerden bir tanesi zemin katta (90×120) ikisi ise birinci katta yer almaktadır (150×120). Batı cephesinde üç adet pencere bulunmaktadır. Zemin kattaki pencere üç dikey bir yatay kayıtlıdır (150×120cm). Birinci katta yer alan iki pencereden ön cepheye bakan odaya ait olanı üç dikey bir yatay kayıtlı, düşey sürgülüdür (100×135cm). Üç dikey sürgülü olan diğer pencere ise sofaya aittir (196×120).

İç Tanım: Eve giriş çift kanatlı ahşap kapıdan sağlanır. Çift kanatlı ahşap kapı taşlık olan hazırlık mekânına açılır. Hazırlık mekânı sofadan bir basamak yüksekliğiyle ayrılmıştır. Sofaya açılan dört odadan ikisi ön cepheye ikisi arka cepheye bakmaktadır. Sofanın güney ucunda yer alan kapı ise ıslak mekânlara aittir. Oda kapıları 90×200cm. ölçülerindedir ve kapılar oda içerisine açılır. Sofada yer alan merdivenler ile üst kata ulaşılır. Üst katta sofaya açılan dört oda bulunur. Bu odalardan kuzey yöne bakanların sofaya açılan kapıları pahlı ve kırk beş derecelik bir açıya sahiptir. Kuzey-doğu yönde bulunan odanın kuzey duvarı boyunca uzanan 75 cm. genişliğinde sediri mevcuttur. Yine aynı odanın güney-doğu oda ile ortak kullanılan ahşap kapaklı gömme dolabı ve dolap içerisinde yer alan gusulhaneliği bulunmaktadır. Güneybatı yönde yer alan oda mutfak olarak kullanılmaktadır.

Malzeme ve Teknik: Ev taş temel üzerine kerpiç dolgu ile örülmüştür. Duvarlar balçık sıvalıdır. Zemin kat cephe duvarının duvar kalınlığı 45cm. olup diğer duvarlarda duvar kalınlığı 20 cm.’dir. Merdiven, kapı, pencere, dolap kapakları, tavan ve saçaklarda ahşap malzeme kullanılmıştır. Kırma çatılı alaturka kiremitle örtülü evin cephede yer alan üçgen alınlığı ve saçakları ahşaptandır.

 Süsleme: Cephede saçaklar, alınlık, kapı ve pencerelerde ahşap işçiliği vardır. Birinci kat pencerelerin de ve balkon kapısı yanlarında ve üzerinde renkli cam kullanılmıştır. Sade ahşap bir giriş kapısına sahip olan evin balkonunda yer alan kapı bitkisel motiflerle bezenmiştir. Çift kanatlı ve ahşap olan balkon kapısı altı panoya ayrılmıştır. Silmelerle şekillendirilen boyuna dikdörtgen üst pano ortasında alt kısmı şişkin üste doğru sivrilen kenarları dilimli bir çerçeve içerisinde çiçek motifleri yer alır. Hemen altında yer alan enine dikdörtgen panoda baklava deseni vardır. Alt pano kare formlu olup yine silmelerle şekillendirilmiştir ve ortasında daire şeklinde kenarları dilimli bir çerçeve içine alınmış çeltikler ile şekillendirilmiş gül kabara yer almaktadır. Metal balkon korkuluğunda ise bükme tekniği uygulanmıştır. İç mekânda birinci katta yer alan üç oda da ahşap yüklük bulunmaktadır. Birinci katta yer alan kuzeydoğu ve güneydoğu odalarının ortak duvarında yer alan ahşap yüklüğün bir bölümü her iki odanın ortak olarak kullandığı gusulhaneliğe sahiptir. Mermer kurnanın da bulunduğu gusulhane duvarının bir bölümü çini ile kaplanmıştır. Süsleme açısından dikkat çeken bir diğer unsur evin tavanlarıdır. Kuzeydoğu odasının tavanı birbirini takip eden ters yönlü yerleştirilmiş hilâl desenleri ile süslenmiş tavan eteği ise testere dişli şekiller ile süslenmiştir.

 Yapılan Onarımlar: Evin zemin kat ve birinci kat arasındaki bağlantıyı sağlayan merdiven kaldırılarak merdiven boşluğu kapatılmıştır. Ev ayrı iki daire olarak kullanılmaktadır. Üst kata girişi sağlamak amacıyla evin batı cephesine on beş basamaklı merdiven ve devamına balkon yapılmıştır. Güneybatı yönde yer alan oda da bu balkon genişliğinde batı yöne doğru uzatılmıştır. Evin güney yönünde yer alan ıslak mekân bölümlerini oluşturan kısım (banyo-tuvalet) sonradan evin bu yöndeki cephesine çıkma yapacak şekilde ilave edilmiştir.

Nuran Özduman Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=5197

Adı: Konut – 27

Mülkyeti: Şahıs

Yapım Tarihi: 1950    

Orijinal Kullanımı: Konut

Tescil Kararı: 680

Tescil Kararı: 01.09.1989

Türü: Sivil mimari

Şimdiki Kullanımı: Konut

Adres: Kemalettin Sami Paşa Sokak, Numara: 56, Sapanca / SAKARYA

Genel Tanım: taş temel üzerine iki katlı olan yapıda ahşap kagir tekniği uygulanmıştır. Dış cephesi beton sıvalıdır. Üst örtüsü kiremit kaplı kırma çatılıdır. Pencereler dikdörtgen formlu ve ahşaptır. İkinci katın orta bölümünde sofanın dışa çıkıntı yapan kısmın çatısı üçgen alınlıkladır. Binanın giriş cephesinde, girişin üzerinde iki adet ahşap eliböğründe ile desteklenen cumbası bulunmaktadır.

Dış Tanım: Kemalettin Samipaşa caddesinde yer alan ev bahçe içerisinde iki katlıdır. Sade bir cepheye sahip olan evin giriş yönü kuzeye bakar. Evin giriş cephesi bahçe duvarının dört metre gerisinden başlamakta ve cephe ortasında yer alan çift kanatlı ahşap giriş kapısı bahçe kapısı ile aynı eksen üzerinde yer almaktadır. Birinci kat cumbası ve cumba üzerindeki üçgen alınlık cepheye hareket kazandırmıştır. Kuzey cephede yer alan yedi adet pencereden iki tanesi giriş katında bulunur. Giriş katında bulunan bu pencereler bir yatay, üç dikey kayıtlıdır (160×140 cm.). Kuzey cephede iki yatay, üç dikey kayıtlı olan bir tanesi cumbaya ait olan üç pencere birinci katta yer almaktadır. Cumbanın sağ ve sol cephelerini oluşturan iki pencere ise iki yatay kayıttan oluşmaktadır ( 85×175 cm.). Doğu cephesinde birinci katta yer alan pencere kuzey cephede birinci katta yer alan pencerelerle eşit ölçülerde olup yine doğu cephede bulunan iki pencereden zemin katta olanı 95×75 cm., birinci katta olanı ise 70×90 cm. ölçülerindedir. Evin iki katı arasında yer alan ahşap hatıl tüm cepheleri dolanmaktadır.

İç Tanım: Çift kanatlı ahşap giriş kapısı hazırlık mekânı olan taşlığa açılmaktadır. Bir basamakla taşlık bölümünden ayrılan sofaya açılan üç oda yer almaktadır. Bu odalardan güneybatıda yer alanı kış odasıdır. Bu odanın batı duvarında 140 cm. genişliğinde ocak bulunmaktadır. Güney ve güneydoğu yönde bulunan bölümler ıslak mekânları oluşturmaktadır. Evin birinci katı zemin katta olduğu gibi iç sofalı plan tipi özelliği göstermektedir. Sofaya bakan yine üç oda bulunmakta ve kapılar oda içerisine açılmaktadır. Birinci katta kuzey-doğu yönde yer alan oda, zemin kattan farklı olarak kuzey-güney doğrultusunda daha uzun planlanmıştır. Güney-batı yönde bulunan oda da ahşap kapaklı gömme dolap bulunmaktadır.

Malzeme Teknik: Taş temel üzerine ahşap ve kerpiç dolgulu olarak düzenlenmiş kâgir ev beşik çatılıdır. Evin zemin katında duvar kalınlığı 40 cm. iken birinci kattaki duvar kalınlığı 17 cm.dir. Evin kapılarında, pencerelerinde, tavanlarında ve cumbayı taşıyan eliböğründeler de ahşap malzeme kullanılmıştır.

Süsleme: Sade bir yapıya sahip olan evde kapılarda, tavanlarda, pencerelerde ve cumbayı taşıyan eliböğründeler de ahşap işçiliği görülmektedir. Süsleme açısından en dikkat çekici özelliği çift kanatlı ahşap giriş kapısıdır. Sağ ve sol yanı camlı olan ahşap kapı kademeli silmelerle şekillendirilmiştir ve altı panoya ayrılmıştır. Daha büyük uzunlamasına dikdörtgen olarak düzenlenmiş üst panolarda baklava dilimleri yer almaktadır. Kapının üst kısmı yine kademeli silmelerle şekillendirilen üçgen alınlıkla son bulmaktadır. Cumbayı destekleyen eliböğründe ‘s’ kıvrımlarıyla oluşturulmuş ve yüzeyi silmelerle şekillendirilmiştir. Evin giriş cephesi birinci katta yer alan bükme tekniğiyle şekillendirilmiş pencere korkuluklarındaki metal işçiliği dikkat çekicidir.

Yapılan Onarımlar: Zemin katta yer alan kış odasında bulunan ocak bugün kapatılmıştır. İki katlı olan evin zemin katı ve birinci katı arasındaki bağlantıyı sağlayan iç merdivenler kaldırılmış ve merdiven boşluğu kapatılmıştır. Ayrı iki kat olarak kullanılan evin, doğu cephesine on iki basamaklı merdiven eklenmiştir. Evin birinci kat kuzeydoğu odasına açılan kapı ile birinci kata giriş sağlanmıştır. Sofa kuzeybatı ve güneybatı odaları arasında kalan duvar hizasından camlı ahşap kapı ile bölünmüş ve sofanın güney ucuna daha önceden merdiven boşluğu olarak kullanılan bölüme banyo olarak kullanılan mekân eklenmiştir.

Sefer Efendi Evi galerisine ulaşmak için tıklayınız
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=4975

Yeri: Tescilli513 olan yapı Ulu Camii Mahallesi’nde Yunus Paşa Camii’nin kuzeyinde ve camiye 100-150 m. uzaklıkta bulunmaktadır.

Tarihçe: Yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen yapı kemer biçimlerinden ve yapı elemanlarından, XIX. yy. sonu ile XX. yy. başına tarihlenir514. Çevredeki yaşlılar ise yapının 1950-1965 yılları arasında postane olarak kullanıldığını, Hacı Atıf Hanı olarak bildiklerini ve yaklaşık iki yüz yıllık olduğunu belirtmektedirler.

Plan: Yapı kuzey-güney doğrultusunda iki katlı ve “U” şeklinde planlanmıştır. “U”nun açık ağzı kuzeye bakmaktadır.

Uzun zamandan beri aktif olarak kullanılmadığı için harap halde olan yapının zemin katı “U” şeklinde bir plana sahiptir. Ortadaki dikdörtgen avlunun doğu kanadı sonradan yıkılarak dükkanlara dönüştürülmüştür. Bu bölüm sonradan yapılan eklemelerle epeyce bozulmuş ve orijinal özelliklerini yitirmiştir. Bu bölümde girişleri doğu cepheden sağlanan, kahvehane, fotoğrafçı, şarküteri ve daha sonradan yapıya eklenmiş olan lokanta mevcuttur. Hanın güney doğu köşesinde cephesi doğu yöne bakan üst kata girişi sağlayan kapılardan biri bulunmaktadır. Ortadaki avlunun bitişiğinde, güney yönde geniş bir ahır bulunmaktadır. Batı kısmında ise şu an herhangi bir işlev verilmeden, bazı yerlerinde onarımlar yapılmış ve içinden hücrelere ayrılmış olan bölüm mevcuttur. Güneydeki ahır bölümü ile bu bölümü arasında avludan ve dışardan girişleri olan uzun bir koridor yer almaktadır. Batı bölümünün ana girişi kuzey cephenin ortasında olup, batı yönünde üst kata çıkılan merdivenlerin içinde yer aldığı bölümün girişi bulunmaktadır.

Zemin kat gibi “U” planlı olan 1. kat hücrelere bölünmüş ve herhangi bir amaçla kullanılmamaktadır. Bazı kısımların çürümeye yüz tutmuş olan bu kat eski ve gereksiz birtakım eşyaların konulduğu virane bir yapı haline gelmiştir. Avlunun doğu kanadı üç bölümden meydana gelmektedir. Girişi güney yöndeki ahşap merdivenlerle sağlanan bu bölüm kendi içinde üç bölüme ayrılmış olup doğu cepheye yedi, güney cepheye üç pencere ile açılmıştır. Bu bölümün kuzey cephesinde iki, avluya bakan batı cephesinde de üç dikdörtgen pencere bulunmaktadır.

 Avlunun güneyinde, ahırın üstündeki revaklı kısım ise avluya bakan yönü dört yuvarlak kemerli bir gezemek şeklindedir. Gezemeğin bat cephesi iki dikdörtgen pencere ile dışa açılmakta olup kuzey doğu köşesinde yer alan bir kapı ile doğu bölüme bağlanmaktadır. Revaklı gezemeğin gerisinde beş oda bulunmaktadır. Güney batı köşedeki oda diğerlerine göre daha büyük tutulmuş olup batı cepheye iki dikdörtgen pencere ile açılmaktadır. Girişleri gezemek bölümüne açılan diğer odalar ise güney cephede yer alan ikişer küçük pencere ile aydınlatılmıştır.

Girişi batı yöndeki ahşap merdivenlerle sağlanan batı bölüm, merdiven sahanlığı ile birlikte kendi içinde altı bölüme ayrılmıştır. Girişteki merdiven sahanlığından sonra geçilen “L” şeklindeki sofanın batı ucu, batı cepheden dışarı doğru çıkıntı yapan bir revaklı bölüme açılmaktadır. Sofanın kuzey yönünde iki dikdörtgen oda yer almaktadır. Her iki yöne bol pencerelerle dışa açılan bu odaların girişleri sofadan sağlanmıştır. Giriş sahanlığının güney yönünde küçük bir, oda kuzey yönünde dikdörtgen bir oda daha yer almaktadır. Girişleri sofaya açılan odalardan batıda olanı iki, güneyde olanı bir pencere ile dışa açılmıştır. Merdiven sahanlığının içi de kendi içinde iki küçük bölüme ayrılmıştır.

Malzeme ve Teknik: Moloz taş temel üzerine hımış duvarlı olarak inşa edilen yapının üzeri alaturka kiremit kaplı beşik çatı ile örtülmüştür. Daha önceleri alt katın dükkanlar, üst katın otel olarak kullanıldığı yapı günümüzde tamamen terk edilmiş, bazı kısımları çürümeye yüz tutmuş olduğu için eski ve gereksiz birtakım eşyaların konulduğu virane bir depo haline gelmiştir.

 Hanın zemin katının doğu kanadı en çok bozulmaların olduğu bölümü oluşturmaktadır. Bu bölüm sonradan yıktırılarak girişleri doğu cepheden sağlanan dükkanlara dönüştürülmüştür. Bu bölümün avluya bakan duvarları dışında orijinal özelliği kalmamıştır. Avlunun güneyinde yer alan ve uzun bir dikdörtgen şeklindeki ahır kısmının çift kanatlı ahşap kapısı yıkılmıştır. Bu bölümün üst örtüsü ortada üç ahşap sütun tarafından taşınmaktadır. Yer yer yıkılmaya yüz tutmuş duvarların arasındaki ahşap taşıyıcılar ortaya çıkmıştır. Ortada taş altlıklar üzerine oturan üç ahşap sütunun başlıkları ahşap birer yastık şeklinde sonuçlanmaktadır. Üst örtüde yatay şekilde düzenlenmiş ahşap mertekler aralıklı olarak düzenlenmiş ve üzerleri tahtaların yan yana getirirlmesi ile kapatılmıştır. Böylece 1. katın zemini de oluşturulmuştur.

Yapının batı bölümü daha sağlam olarak günümüze ulaşmıştır. Bu bölüme kuzey cephesinde yer alan çift kanatlı ahşap bir kapı ile geçilmektedir. Bol pencerelerle cephelere açılan bu bölümde yer alan pencereler dikdörtgen çerçevelidir.

Daha önceleri otel olarak kullanılan hanın 1. katının doğu bölümü oldukça harap halde olup ahşap zemin ve tavan çürümüş, yer yer çökmeler görülmektedir.

Güney bölümde yer alan revaklı bölümün dört yuvarlak kemeri bağdadi tekniğiyle yapılmıştır. Üç ahşap sütun tarafından taşınan kemerlerin araları ahşap kolonlarla desteklenmiştir. Kemerlerin önünde ahşap bir korkuluk bulunmaktadır. Revaklı bölümün gerisinde yer alan odalar sonraki onarımlarla bir hayli değişmiş olup orijinal özellikleri bulunmamaktadır.

Hanın batı kanadı orijinal özelliklerin en çok görüldüğü bölümdür. Kuzey cepheye doğru taşıntı yapan bu bölümde yer alan odalar dış cephelere açılan bol pencerelerle aydınlatılmıştır. Dikdörtgen çerçeveli ahşap pencerelerin bazılarında demir korkuluklar bulunmaktadır. Bu bölümün batı cephesinde dışa doğru taşıntı yapan bir gezemek yer almaktadır. Alttan ahşap payandalarla desteklenen gezemek yanlara birer, ortada iki yuvarlak ahaşap kemerle teşkilatlandırılmıştır. Cephesi üçgen alınlık biçiminde yer alan gezemeğin önünde ahşap bir korkuluk bulunmaktadır. Bu cephede dış etkenlerden dolayı çok tahribat olmuş, toprak sıvanın büyük bir bölümü dökülmüştür.  

Sonraki onarımlarla orijinal özellikleri epeyce bozulan yapının süsleme özellikleri bulunmamaktadır.

XIX. yy. Osmanlı ticari hayatının önemli bir parçası olan ve bölgede günümüze ulaşabilen tek han olan Taraklı Han (Hacı Atıf Hanı) bugün tamamen terkedilmiş ve harap halde yıkılmayı beklemektedir.

Taraklı Han galerisine ulaşmak için tıklayınız:
https://sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/?page_id=5236